5/5 - (1 امتیاز)

محل زندگی یکی از حقوق مشترک زن و مرد به حساب می آید. به طور کلی می توان گفت، هدف از تشکیل زندگی مشترک توسط زن و مرد زندگی کردن در کنار همدیگر است. اگر زن و مرد بخواهند جدا از هم زندگی کنند، هدف اصلی ازدواج محقق نخواهد شد. طبق قانون زن و مرد علاوه بر امضا نمودن شروط ضمن عقد نکاح که در سند ازدواج درج شده است، می توانند هر شرطی که نامشروع نباشد را در سند ازدواج ثبت نمایند.

از جمله شرط هایی که معمولا ضمن عقد مطرح می شود، شرط محل سکونت می باشد که معمولا به وسیله زوجه در سند ازدواج درج می شود و یکی از پرطرفدارترین شروط ضمن عقد می باشد. در این مطلب درباره تعیین محل زندگی مشترک صحبت خواهیم کرد، با ما همراه باشید.

تعیین محل سکونت زن در ازدواج یا زندگی مشترک

مطابق قانون مدنی زن موظف است در مکانی که همسرش زندگی می کند اقامت نماید. در واقع به این دلیل که طبق قانون ریاست بر خانواده با مرد است و به دلیل لزوم تمکین نمودن زن از شوهر، زن باید در مکانی که همسرش برای زندگی مشترک فراهم کرده است، زندگی کند. بنابراين طبق قانون مدنی محل زندگی زن شوهردار همان اقامتگاه شوهر می باشد. در قانون حق مسکن با مرد می باشد. به طوری که تعیین کردن محل سکونت جزو ریاست مرد محسوب می شود. مطابق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی:

«زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی کند، مگر آن که اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.»

بر اساس این ماده می توان گفت، تعیین نمودن محل سکونت با مرد است و زن موظف است در منزلی که شوهر انتخاب می کند، سکونت نماید. اما زن و مرد می‌توانند در زمان عقد، شرط نمایند که اختیار تعیین نمودن مسکن با زن باشد.

تعیین محل زندگی مشترک

با اینکه حق تعیین مسکن از طرف قانونگذار برای مرد تعیین شده است، این سوال ممکن است مطرح شود که محدوده این حق در قانون تا کجا می باشد و اینکه آیا مرد می تواند از این حق در هر صورت استفاده نماید و همسرش را در مکانی که در شان وی نمی باشد، مجبور به سکونت نماید یا مرد باید شان همسرش را نیز در نظر بگیرد؟

براساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی: «نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌ های درمانی، بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض» مطابق این ماده، مسکن نیز جزو نفقه زن محسوب می شود. به طوری که در انتخاب مسکن مرد باید مرتبه اجتماعی همسرش را در نظر بگیرد.

انتخاب مسکن مطابق با شان زن

بر اساس ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی شوهر موظف است، مسکنی مطابق با شان همسرش تهیه نماید. بنابراین اگر منزل مسکونی که مرد تهیه کرده است در شان زن باشد، زن موظف است در آن منزل ساکن شود و در صورتی که منزلی که مرد تهیه کرده است، در شان زن نباشد، زن می‌تواند در این مورد از همسرش تمکین نکند. به طوری که زوجه برای تمکین نکردن درباره این موضوع ناشزه نخواهد بود.

مطابق ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی، در صورتی که وجود زن با مرد در یک خانه ضرر بدنی یا شرافتی برای زوجه داشته باشد، زن حق دارد مسکن علی‌حده (جداگانه) داشته باشد و در این صورت دادگاه نیز حکم بازگشت زن برای سکونت در منزل شوهر را نمی دهد. همچنین تا زمانی که زوجه در برگشتن به منزل همسرش معذور باشد، نفقه بر عهده مرد می باشد.

حق زن در انتخاب مسکن

حق انتخاب کردن مسکن توسط زن

بر اساس قانون، زوجه موظف است در منزلی که همسرش تعیین می‌کند ساکن شود. مگر اینکه در زمان عقد اختیار تعیین نمودن مسکن به زوجه داده شود. زن می‌تواند در زمان عقد ازدواج حق انتخاب محل زندگی و حتی تعیین نمودن شهر محل اقامت را در صورتی که همسرش قبول کند، مشخص نماید و اگر شوهر این شرایط را قبول نکند، زن حق دارد در دادگاه خانواده دعوای الزام به تهیه مسکن را مطرح نماید. برای دریافت مشاوره بیشتر می تواند از وکیل طلاق استفاده نمایید.

در صورتی که زوجه اختیار تعیین مسکن را نداشته باشد، باید در منزلی که همسرش اختیار کرده است، ساکن شود. در صورتی که زن امتناع نماید، مرد حق دارد دعوی الزام به تمکین را در دادگاه مطرح نماید. در صورتی که زن محکوم شود، به اصطلاح قانون، ناشزه به حساب می آید و مستحق گرفتن نفقه نمی باشد. اما در صورتی که زن از همسرش اجازه انتخاب محل سکونت را گرفته باشد، این حق زن محدودیت زمانی خاصی ندارد و هر موقع که بخواهد می‌تواند از حق قانونی خود استفاده نماید.

 توجه داشته باشید، این اختیار زن به این معنی نیست که زن بتواند همسرش را به زندگی کردن با خانواده اش و یا سکونت در یکی از کشورهای خارجی مجبور نماید. اگر چه محل سکونت خانواده زن یا اقامت در یکی از کشورهای خارجی متناسب با وضعیت زوجه باشد. به این دلیل که هیچ فردی نمی‌تواند برای استفاده کردن از حق خود باعث ضرر و زیان افراد دیگر شود.

محل زندگی مشترک یا مستقل

اگر چه بر اساس شرع و قانون، زن موظف است در مکانی که همسرش تعیین می‌کند، سکونت داشته باشد. اما محل زندگی زن باید طبق عرف متناسب با منزلت زن باشد. به طوری که زن حق دارد تقاضای مسکن مستقل داشته باشد. بنابراین زن می تواند با اثبات کردن متناسب نبودن مسکن با وضعیت وی حتی اگر مدتی هم در آن منزل سکونت کرده باشد، از تمکین خودداری نماید. اختیار تعیین مسکن باید در زمان عقد به زن اعطا شود. توجه داشته باشید مرد می‌تواند اختیار تعیین نمودن مسکن را در زمان عقد ازدواج و یا پس از آن به همسر خود بدهد.

وظایف زوجین در برابر یکدیگر

به طور کلی تامین محل زندگی مشترک و مستقل برای زندگی زناشویی زن و مرد از وظایف مرد محسوب می شود. به طوری که زن می‌تواند از زندگی کردن به صورت مشترک با افراد دیگر در یک مکان استنکاف نماید. همین طور زن نیز موظف است در مکانی که همسرش تعیین می‌کند، سکونت نماید. مرد نیز موظف است نفقه زن از جمله مسکن را به طور کامل تهیه و فراهم نماید.