بارها در خصوص دادخواست عدم تمکین زوجین در پرونده های خانوادگی مباحثی شنیده اید. در اصل الزام به تمکین زوجه پس از عقد نکاح به صورت صحیح، بین طرفین موجودیت می یابد. این موضوع نوعی حق و تکلیف، زوجین در قبال یکدیگر است. تمکین از نظر لغوی یعنی تن دادن. از نظر تعبیر حقوقی نیز می توانیم تمکین را نوعی قیام زوجه، در قبال ادای وظایف زوجیت در قبال همسر بیان نماییم. طبق ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی تنها معنایی کلی در خصوص الزام به تمکین زوجه بیان شده است، و نمی توانیم یک تعریف جامع و دقیق از تمکین بیان کنیم.
تنها در ماده ۴ قانون حمایت خانواده، که مصوب سال ۱۳۹۱ می باشد، به واژه تمکین اشاره شده است. تمکین خود به دو دسته عام و خاص تقسیم می شود. طبق قانون و عرف، تمکین خاص همان برقراری رابطه خاص زناشویی میان زن و مرد است. زن در برابر مسائل جنسی همسر خود باید اطاعت پذیر باشد.
در حالی که در الزام به تمکین زوجه به صورت عام، طبق ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی، حتی حق سکونت زوجه هم از موارد تمکین عام زوجه از شوهر خود به شمار می رود. در ماده فوق بیان شده است، که در روابط میان زوجین، ریاست خانواده از خصایص شوهر می باشد. از طرف دیگر در مورد الزام به تمکین زوجه در ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی، باز هم به این مسئله اشاره شده است، که زن باید حتما در منزلی که شوهر آن را تعیین نموده است زندگی کند. مگر این که اختیار تعیین منزل در حین عقد به زوجه داده شده باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد حق تعیین محل سکونت می‌توانید از مشاوره حقوقی رایگان موسسه وکلای آپادانا استفاده نمایید.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
الزام به تمکین زوجه در دوران عقد
بسیاری بر این باور هستند، که زوجین به محض این که عقد نکاح میان آنها منعقد شد، باید اقدام به تمکین از یکدیگر نمایند. در حالی که طبق قانون در دوران عقد، که زوجه باکره محسوب می شود، می تواند از حق حبس استفاده نماید. حق حبس را زوجه در صورتی می تواند در نظر قرار دهد، که باکره باشد. پس از آن در دفاع از دادخواست الزام به تمکین زوجه به درخواست زوج، می تواند به دادگاه اعلام نماید، که از حق حبس برخوردار بوده و می خواهد از آن استفاده کند.
حق حبس برای زوجه به این منظور می باشد، که پیش از از دست دادن باکرگی خود، تمام مهریه خود را از همسر دریافت نموده و پس از آن اقدام به تمکین نماید. یعنی اگر زوج اقدام به تهیه دادخواست الزام به تمکین زوجه نماید، زوجه می تواند با استفاده از حق حبس، تا زمانی که تمام مهریه خود را دریافت نکرده است، تمکین نخواهد کرد.
در این حالت قاضی طبق قانون رسیدگی به دادخواست الزام به تمکین زوج را رد خواهد نمود. این نکته را در خصوص حق حبس بدانید، که اگر زوجه از زوج خود به صورت عام تمکین نموده باشد، حتی اگر باکره هم باشد، باز نمی تواند به حق حبس خود استناد کند.
عواقب عدم تمکین برای زوجه
در صورتی که زنی بدون هیچ علتی از تمکین بر همسر، خودداری نماید هیچ گونه نفقه ای به ایشان تعلق نخواهد گرفت ( طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی). البته در این حالت الزام به تمکین زوجه، منظور زن ناشزه است. ناشزه زنی را می گویند که از همسر خود تمکین نمی کند.
زن و مرد می توانند هر دو ناشزه و ناشز شوند. زمانی که یک مرد یا زن هیچ یک از تکالیف و وظایف شرعی خود را در قبال همسرش به کار نبرد، ناشزه خواهد شد. در این حالت زوج می تواند نسبت به همسر خود الزام به تمکین زوجه نماید.از طرف دیگر طبق ماده ۱۶ و ۱۷ قانون حمایت از خانواده، مصوب بهمن ۱۳۵۳، در حالت عدم تمکین زوجه، دادگاه به زوج اجازه ازدواج مجدد را خواهد داد. یعنی زوج می تواند بدون درخواست الزام به تمکین زوجه، ناشزه بودن همسر خود را اثبات نموده، و از دادگاه اجازه برای ازدواج مجدد دریافت کند. البته کسب این اجازه برای زوج، در صورتی ممکن است، که عدم تمکین همسر خود را به دادگاه اثبات نماید.
یکی دیگر از موارد و نتایجی که عدم تمکین زوجه برای مرد به همراه خواهد داشت، امکان طرح دعوی طلاق از سوی ایشان است. یعنی اگر زنی از تمکین نمودن به همسر خود دوری نماید، مرد می تواند به جای الزام به تمکین زوجه و بازگشت وی، دعوای طلاق را مطرح کند. البته تمامی این موارد در صورتی قابلیت کسب دارد، که عدم تمکین زن توسط همسر خود اثبات شده باشد. پس از آن با ارائه دادخواست الزام به تمکین زوجه، در دادگاه زوجه را به تمکین نکردن محکوم می کند. چنانچه حکم قطعی توسط دادگاه صادر شود، مرد می تواند طلاق، کسب اجازه برای ازدواج مجدد و .. را از دادگاه دریافت نماید.
ثبت ديدگاه