نحوه اثبات مالکیت ملک و مراحل حقوقی آن

یکی از پیچیده‌ترین دشوارترین دعاوی ملکی که نیازمند وکیل ملکی متخصص و با تجربه می‌باشد، دعوی اثبات مالکیت است. در این دعوی شخص خواهان، در مورد ملک مورد ادعا سند رسمی ندارد. حال ممکن است ملک سند داشته باشد ولی به نام شخص دیگری باشد و یا به طور کلی برای زمین یا ملک مورد نظر تاکنون سند صادر نشده باشد. وجود ادله در طرح دعوی اثبات مالکیت بسیار مهم است. بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی و یا عدم دفاع درست در دادگاه از گرفتن حق خود باز می‌مانند. در این مقاله، قصد داریم در مورد دعوی اثبات مالکیت، ادله و نحوه طرح آن بیشتر صحبت کنیم.

خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)

اختلاف حقوقدانان در مورد دعوی اثبات مالک

مطابق با ماده 22 و 47 قانون ثبت، چنانچه ملکی دارای سند رسمی باشد، قانون فردی را که سند رسمی به نام اوست به عنوان مالک اصلی می‌شناسد. مگر آن که براساس ادله جدید و متقن، مالکیت این فرد دچار خدشه شود. در مورد طرح دعوی اثبات مالکیت برای ملکی که دارای سند رسمی است، نظرات موافق و مخالف بسیاری وجود دارد. مخالفان بر این باورند، که وقتی ملکی دارای سند رسمی، پس دارای مالکیت است و اگر شخصی ادعای مالکیت بر روی آن را دارد، باید از طریق دعاوی دیگر نظیر ابطال سند و یا الزام به تنظیم سند رسمی اقدام نماید. اما در مورد اراضی و املاکی که سند رسمی ندارند، همه حقوقدانان درباره طرح دعوی اثبات مالکیت با یکدیگر اتفاق نظر دارند.

راه های اثبات مالکیت

دعوی اثبات مالکیت معمولا به یکی از دلایل زیر مطرح می‌گردد:

• بین دو یا چند نفر شخص حقیقی و یا حقوقی در مورد مالکیت یک ملک یا زمین اختلاف وجود دارد.
• زمین دارای سند نبوده و یک فرد حقیقی و حقوقی ادعای مالکیت بر روی آن دارد و خواهان ثبت قانونی و رسمی این مالکیت است.

برای اثبات مالکیت در مورد یک ملک راه‌های مختلفی وجود دارد که عبارتند از:

• سند رسمی: سندی است که مطابق با قانون ثبت و طی تشریفات قانونی نظیر استعلامات قانونی، تعیین پلاک ثبتی، تهیه طرح کاداستر و …، به ثبت رسیده باشد.
• سند عادی سندی است که بین افراد تنظیم گردیده و به صورت قانونی در جایی به ثبت نرسیده است. به لحاظ اعتباری، سند رسمی معتبر است. اما موارد زیادی دیده شده است که سند عادی موجب ابطال سند رسمی گردیده است.

تصرف در حکم مالکیت: چنانچه ملک یا مالی دارای متصرف باشد، یعنی در ید شخصی باشد و معارض نداشته باشد، دلیل بر مالک بودن شخص متصرف است. بسیاری از اراضی به صورت نسل در نسل در اختیار یک خانواده است. این زمین‌ها چنانچه معارضی از قبیل منابع طبیعی، زمین شهری و … نداشته باشند و علاوه بر این شخص دیگری بر اساس اسناد رسمی و عادی مدعی مالکیت آن‌ها نباشد، متعلف به متصرفین است و می‌توانند برای آن درخواست سند رسمی نمایند.

نحوه طرح دعوی اثبات مالکیت

دعوی اثبات مالکیت منحصر در املاک و اراضی نیست و می‌تواند شامل اموال منقول و غیر منقول باشد. به طور خاص در مورد املاک باید گفت، فرد خواهان باید:

• با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست اثبات مالکیت خود را ثبت نماید. مدارک لازم برای ثبت این دادخواست عبارتند از تصویر قرارداد کتبی، رسید پرداخت وجه، استشهادیه کتبی و یا درخواست استماع شهادت شهود در دادگاه، درخواست استعلامات قانونی و … . هر چه مدارک فوق بیشتر باشد، امکان پیروزی در دعوی اثبات مالکیت قوی‌تر خواهد بود.
• پس از ثبت دادخواست، براساس محل وقوع ملک، پرونده به دادگاه مورد نظر ارجاع می‌گردد. قاضی با بررسی تمامی ادله و در صورت نبودن معارض و …، اقدام به صدور رای می‌نماید. رای مربوط به اثبات به مالکیت، رای اعلامی است و برای آن اجراییه صادر نمی‌شود.
• چنانچه دعوی اثبات مالکیت به طرفیت فردی است که سند رسمی دارد، باید علاوه بر اثبات مالکیت، الزام به تنظیم سند رسمی نیز در موضوع دادخواست لحاظ شود. در غیر این صورت، قرار عدم استماع برای دعوی صادر می‌گردد.

نکات حقوقی بسیاری در مورد دعوی اثبات مالکیت وجود دارد که بسته به هر پرونده و شرایط آن متفاوت است. برای آن که با یک وکیل متخصص در این مورد مشاوره حقوقی دریافت کنید، می‌توانید با گروه وکلای پاسارگاد تماس بگیرید.