نحوه شکایت از پزشکان و شرایط و مراحل آن چگونه است؟

در پزشکی نیز همچون دیگر مشاغل احتمال بروز خطا یا اشتباه، و حتی قصور در ارتکاب جرم وجود دارد. از این رو بهتر است در مورد نحوه شکایت از پزشکان در صورتی که تخلفی مرتکب شده باشند، اطلاعاتی بدست آوریم. در این صورت می توانیم به صورت قانونی اقدام به شکایت از ایشان نماییم.

در برخی موارد بیماران در اثر تخلفات پزشک یا سهل انگاری وی دچار آسیب های جسمی و روحی می شوند. در این شرایط طرح شکایت می تواند در تامین حقوق مالی و معنوی افراد موثر باشد. ارائه مستندات و مدارک قوی در نتیجه پرونده اثرگذار است. به همین دلیل افراد برای پیگیری شکایت از پزشک باید به وکیل متخصص و یا خدمات وکیل آنلاین مراجعه نمایند. 

طبق قانون جرایمی که برخی از پزشکان مرتکب می شوند، ممکن است به دلایل مختلفی باشد. از جمله این دلایل می توانیم به بی احتیاطی، بی مبالاتی، رعایت نکردن مقررات دولتی، نداشتن مهارت و … اشاره کنیم. بدون شک نحوه شکایت از پزشکان و مجازات های مقرر در قانون برای هر کدام از این دلایل متفاوت خواهد بود. 

• بی احتیاطی

این دلیل ارتکاب جرم، جنبه مثبت دارد. یعنی فعل ارتکابی از نظر پزشکی و علمی نباید انجام می شده است، اما بر اثر بی احتیاطی و دقت ناکافی رخ داده است. در برخی از مواقع پزشک مرتکب زیاده روی یا اشتباه می شود، که در نتیجه ضرر روانی یا جسمی به بیمار وارد می کند. 

• بی مبالاتی

از نظر قانون بی مبالاتی از جمله دلایل بروز جرم در پزشکان است، که شامل ترک فعل می شود. به همین دلیل نحوه شکایت از پزشکان در اثر بی مبالاتی مسلما با بی احتیاطی متفاوت خواهد بود و معنای آن این است که پزشک از نظر اصولی و علمی قادر به انجام عملی باشد، اما آن را انجام ندهد. 

روند رسیدگی به جرائم پزشکی

احراز جرم، و حتی تعیین مجازات در جرایم پزشکی، بر عهده مراجع قضایی همچون دادگاه های کیفری و دادسرا می باشد. البته لازم به ذکر است که در این دسته از جرایم، به نظریات کارشناسی سازمان پزشک قانونی و سازمان نظام پزشکی نیز احتیاج خواهیم داشت. 

اما پس از طرح شکایت بر علیه پزشک مجرم، تعیین تقصیر یا قصور کادر پزشکی، یا حتی تعیین بی گناهی متهم در نهایت به رای قاضی بستگی دارد. زمانی که شخصی به درستی مراحل نحوه شکایت از پزشکان را انجام دهد، پرونده شکایت به دادسرا یا دادگاه کیفری ارجاع داده می شود.

از آن پس طبق قانون در صورتی که پزشکان یا کادر پزشکی مرتکب جرمی عمدی، غیر عمدی، قتل، ضرب و جرح، یا حتی نقص عضو شده باشند، طبق قوانین جزایی قانون مجازات اسلامی با آنها برخورد خواهد شد که اصولا طبق قانون جزایی، مجازاتی همچون حبس، پرداخت دیه، جزای نقدی، حتی محرومیت از اشتغال به حرفه پزشکی برای آنها در نظر گرفته خواهد شد. 

در چه مواردی می توان شکایت از پزشک را پیگیری کرد؟

شکایت از پزشک می تواند به دلایل مختلفی انجام شود. متاسفانه در حال حاضر ورود افراد غیر حرفه ای به حیطه پزشکی مشکلات زیادی ایجاد کرده است. تخلفات بسیاری در مراکز پزشکی اتفاق می افتد که اگر افراد از آن شکایت کنند می توانند به کم شدن این تخلفات کمک نمایند. 

موارد زیر می تواند به عنوان تخلف انتظامی پزشکان مورد بررسی قرار بگیرد:

بی مبالاتی یا بی احتیاطی

موارد گفته شده به عنوان تخلفات پزشکی مطرح می باشد و بیمار می تواند از طریق شکایت از پزشک موضوع را پیگیری نماید. در برخی موارد پزشک به طور عمدی یا غیر عمدی مرتکب جرایمی می شود که باید در مراجع قانونی مورد پیگرد قرار گیرد. 

در قانون مجازات جرایم پزشکی می تواند تحت عنوان بی مبالاتی یا بی احتیاطی ارزیابی شود. بی احتیاطی فعل مثبت می باشد. به عبارت دیگر انجام فعل غیر مجاز یا زیاده روی در انجام عمل بی احتیاطی گفته می شود. بی مبالاتی درباره ترک فعل است. به این معنی که پزشک از انجام اقدامات پزشکی ضروری خودداری کرده باشد.

 این رفتار پزشک می تواند منجر به قتل، نقص عضو، سقط جنین و… شود. در چنین مواردی با شکایت از پزشک باید خواستار اجرای مجازات شد.

مستند قانونی شکایت از پزشک

در قانون مجازات اسلامی در مواد ۴۹۵ و ۴۹۶ به موضوع تخلفات و جرایم پزشکی پرداخته شده است. در ماده ۴۹۵ تلف یا صدمه بدنی به بیمار را بیان می کند. در چنین مواردی پزشک باید ثابت کند که عمل وی مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی انجام گرفته است. 

دریافت برائت از بیمار قبل از انجام اقدامات پزشکی یکی از روش هایی است که پزشکان برای مصون ماندن از عواقب عمل انجام می دهند. در صورتی که پزشک ثابت کند هیچ گونه قصور و تقصیری صورت نگرفته نیاز به دریافت برائت از بیمار نمی باشد. 

در ماده ۴۹۶ به موضوع فعل پزشک به صورت واسطه پرداخته شده است. اگر از این طریق آسیبی به بیمار وارد شود می توان با شکایت از پزشک عمل وی را مورد تعقیب قضایی قرار داد. 

در صورتی که پزشک دستوراتی به بیمار یا پرستار دهد که به بیمار آسیب بزند پزشک مسئولیت کیفری خواهد داشت. چنانچه بیمار یا پرستار بداند که انجام دستور پزشک برای شخص ضرر دارد ضمانی متوجه پزشک نخواهد بود. 

مراجع قانونی برای پیگیری تخلفات پزشک

برای شکایت از پزشک مراجع قانونی مختلفی پیش بینی شده است. در صورتی که هر کدام از تخلفات پزشکی یا جرایم گفته شده اتفاق بیفتد افراد می توانند با مراجعه به مراکز زیر شکایت از پزشک را پیگیری نمایند. 

• شورای حل اختلاف

این شورا به پرونده هایی می پردازد که خواسته آن کمتر از پنج میلیون تومان باشد. در صورتی که طرفین دعوی رضایت داشته باشند می توانند پرونده خود را در این شورا پیگیری نمایند. ماهیت شورا برای ایجاد صلح و سازش است. بنابراین در بسیاری از موارد با پرداخت خسارت پرونده مختومه خواهد شد. 

• دادسرای جرایم پزشکی

در استان تهران شعبه اصلی این دادسرا تشکیل شده است. در برخی از کلان شهرها سایر شعب فعال می باشد. در صورتی که افراد شکایت از پزشک را در این دادسرا مطرح نمایند، کمیسیون پزشکی موضوع را بررسی خواهد کرد. اگر پزشک متخلف شناخته شود با صدور قرار کیفرخواست موضوع به دادگاه عمومی ارجاع داده می شود. در برخی موارد تخلف پزشک ثابت نمی شود در این صورت دادسرا با صدور قرار منع تعقیب پرونده را مختومه اعلام می کند. 

• دادگاه عمومی کیفری

دادگاه عمومی مرجعی است که شکایت از پزشک در آن مطرح می شود. در بسیاری از موارد پرونده نیاز به بررسی کارشناس دارد. به همین دلیل به پزشکی قانونی ارجاع داده خواهد شد. پزشکی قانونی پس از انجام معاینات نظر کارشناسی خود را به دادگاه اعلام خواهد کرد. اما اگر موضوع نیاز به بررسی تخصصی داشته باشد شخص به یکی از پزشکان متخصص مورد تایید پزشکی قانونی ارجاع داده می شود. 

با جمع آوری دلایل و مدارک قوی می توان شکایت از پزشک را پیگیری نمود. دادگاه با بررسی پرونده و اسناد موجود حکم مقتضی را صادر می کند. در صورت اثبات تخلف پزشک مجازات هایی همچون حبس، جزای نقدی، پرداخت دیه و محرومیت از اشتغال حرفه پزشکی در انتظار شخص خواهد بود. 

مراحل شکایت کیفری از پزشک

برای طرح شکایت از پزشک افراد ابتدا باید در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شکایت خود را به ثبت برسانند. پس از آن پرونده به شعبه مربوطه ارجاع داده می شود. افراد باید در دادسرا حضور پیدا کرده و توضیحات لازم درباره پرونده را ارائه نمایند. 

شکایت از کادر درمان مشمول مرور زمان نخواهد شد و افراد آسیب دیده در هر زمانی می توانند شکایت خود را مطرح نمایند. همچنین مهاجرت پزشک به خارج از کشور مانع پیگیری پرونده نخواهد بود. 

بعد از تهیه کیفرخواست وقت رسیدگی در دادگاه تعیین می شود. مقام قضایی از طرفین دعوی می خواهد که خواسته خود را مطرح یا از خود دفاع نمایند. پس از آن با تکیه بر محتویات پرونده حکم مقتضی صادر خواهد شد. 

پرونده های پزشکی از حساسیت زیادی برخورد است. در یک طرف قضییه بیمار آسیب جسمی و روحی متحمل شده و خواستار احقاق حق است. در طرف دیگر پزشکی قرار دارد که اثبات جرم می تواند به موقعیت شغلی وی آسیب بزند. علاوه بر آن محکومیت های جزایی در انتظار شخص متهم خواهد بود. بنابراین برای پیگیری پرونده شکایت از پزشک مراجعه به بهترین وکیل متخصص بسیار کارگشاست.

نحوه شکایت از پزشکان و رسیدگی به آن توسط مراجع صالح 

بسیاری از افرادی که در نتیجه خطا یا قصور پزشک دچار آسیب های جسمی و روانی می شوند، در مورد نحوه شکایت از پزشکان اطلاعاتی ندارند. یکی از روش های کسب اطلاع در این خصوص، مراجعه به موسسه حقوقی می باشد. 

تخلفات پزشک توسط مراجع مختلفی مورد رسیدگی قرار می گیرند، که نحوه شکایت از پزشکان در هر یک از این مراجع قانونی متفاوت است. از جمله این مراجع می توانیم به شورای حل اختلاف ویژه امور پزشکی، دادسرای ویژه، سازمان نظام پزشکی، دادگاه های عمومی، دادسراهای جرایم پزشکی و سازمان تعزیرات حکومتی اشاره نمایم. 

نحوه شکایت از پزشکان در شورای حل اختلاف ویژه امور پزشکی

می دانیم که در شوراهای حل اختلاف اصولا اختلافاتی مورد رسیدگی قرار می گیرند که قابل حل و فصل هستند. از این رو افرادی که به شورای حل اختلاف برای طرح شکایت از پزشکان مراجعه می‌کنند باید شرایط ویژه ای داشته باشند. نحوه شکایت از پزشکان در شورای حل اختلاف، مشروط بر این است که مبلغ خواسته کمتر از 5 میلیون تومان باشد. یا این که هر دو طرف (شاکی و متشاکی) هر دو توافق نمایند که پرونده در شورای حل اختلاف رسیدگی شود. معمولا بیشترین پرونده هایی که در شورای حل اختلاف رسیدگی می شوند، پرونده های مرتبط با دندانپزشکی یا پرونده های پیش بینی دیه ای که متهم به آن محکوم می شود، است. پرونده هایی که دیه آن کمتر از 5 میلیون تومان تخمین زده شود. 

خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)

نحوه شکایت از پزشکان در دادسرای ویژه

اولین مرجعی که مردم برای طرح شکایت از پزشکان متخلف به آن مراجعه می کنند، دادسرای ویژه رسیدگی به جرائم پزشکی است. با این عمل می توانند اقدام به مطالبه خسارت یا دیه وارد شده به بیمار نمایند. علاوه بر آن در صورتی که پزشک مرتبط قصوری شده باشد، می توانند در دادسرای ویژه خواستار مجازات پزشک در دادگاه نیز شوند. 

البته این دادسرا فعلا تنها در تهران وجود دارد. به همین دلیل نحوه شکایت از پزشکان در شهرستان ها، در دادگاه های عمومی رسیدگی می شود. 

نحوه رسیدگی به این دسته از پرونده ها به این صورت است که ابتدا پس از طرح شکایت، موضوع به کمیسیون های پزشکی ارجاع داده می شود. پس از بررسی پرونده، در صورتی که قصور کادر درمانی و پزشک تشخیص داده شود، مراتب قصور به شعبه رسیدگی به پرونده ارسال می گردد. 

پس از احضار پزشک و کادر درمانی برای ادای توضیحات، در نهایت دادسرا با اخذ تصمیم مقتضی که مبنی بر عدم قصور باشد، قرار منع رسیدگی به پرونده را صادر می کند. یا این که ادعای شاکی را قریب به واقع دانسته و با صدور کیفر خواست، پرونده به دادگاه ارجاع داده می شود. 

نحوه شکایت از پزشکان در سازمان نظام پزشکی

همانطور که پرونده تخلفات افراد نظامی در دادگاه های نظامی، روحانیون در دادگاه روحانیت و … در دادگاه های خاص خود مورد رسیدگی قرار می گیرد، پزشکان نیز دادگاه انتظامی پزشکی دارند. که برای رسیدگی به پرونده و کسب نتیجه برخورد پزشکی و انتظامی باید به انجا مراجعه نمود. 

بهترین روش برای نحوه شکایت از پزشکان در سازمان نظام پزشکی، مراجعه به وکیل تهران است. یک وکیل مجرب و با تجربه بدون شک قادر خواهد بود روند رسیدگی به پرونده را به درستی تسریع نماید. طبق قانون طیف وسیعی از اقدامات تنبیهی برای پزشکان در ماده 28 قانون سازمان نظام پزشکی تعیین شده است. 

اما در تمامی موارد یاد شده، یک مسئله بسیار مهم است آن هم نظریه پزشکی قانونی در خصوص ارتکاب به جرم پزشک می باشد. که در اکثر احکام صادره از سوی دادگاه ها، مبنا قرار گرفته است. بنا بر این تخلفاتی که توسط پزشکان صورت می گیرد، تخلفاتی محسوب می شوند که پزشک برخلاف  قوانین و مقررات وضع شده توسط اصناف مرتکب می شود.