5/5 - (1 امتیاز)

مهریه ای که در زمان عقد در سند ازدواج ثبت می شود، معمولا در طول زندگی مشترک زن و مرد ثابت می ماند. ولی در برخی موارد زن و مرد بر سر افزایش یا کاهش مهریه دچار مساله می شوند. برخی از زنان زمان عقد به دلیل علاقه زیادی که نسبت به همسرشان دارند ممکن است، تنها یک شاخه گل را به عنوان مهریه خود تعیین نمایند. این گروه از زنان احتمال دارد، بعد از گذشت چندین سال از زندگی مشترک خود احساس نمایند که این مهریه ناچیز نمی­تواند پشتوانه مالی خوبی برای آن­ها باشد. بنابراین تصمیم به افزایش مهریه خود می گیرند.

چنانچه بعد از عقد بخواهید مهریه خود را افزایش یا کاهش دهید، توجه داشته باشید که این کار تنها با روش های خاص و وجود شرایط لازم امکان خواهد داشت، وگرنه توافق انجام گرفته بین زن و مرد اعتبار قانونی نخواهد داشت و باید از وکیل مهریه با تجربه استفاده نمایید. در این مطلب درباره شرایط و مراحل افزایش یا کاهش مهریه بعد از عقد صحبت خواهیم کرد. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

تغییر در میزان مهریه بعد از عقد

معمولا مهریه ای که زمان عقد تعیین و در سند ازدواج ثبت می شود، در طول زندگی مشترک زوجین بدون تغییر باقی می ماند. اما در برخی از موارد  بنا بر دلایلی مساله تغییر میزان مهریه بین زن و مرد پیش می آید. به عنوان مثال زن به دلیل علاقه زیاد به همسرش مهریه ناچیزی را در زمان عقد تعیین کرده است و بعدا از کار خود پشیمان می شود در این موارد بهتر است از وکیل خانم یا زن که شرایط زوجه را بهتر درک می کند استفاده شود. همچنین ممکن است در زمان عقد مرد به دلیل علاقه زیاد به همسرش تعداد سکه های زیادی را مهریه همسرش کرده باشد. پس از گذشت چند سال متوجه اشتباه خود شده باشد و بخواهد مقدار مهریه را به اندازه استطاعت مالی خود کاهش دهد که باید به اصطلاح بخشیدن مهریه یا بذل آن رخ دهد.

کاهش مهریه

تحلیل حقوقی کاهش یا افزایش مهریه

از لحاظ حقوقی امکان افزایش یا کاهش مقدار مهریه بعد از عقد وجود دارد و مانعی برای انجام این کار وجود ندارد.

به این دلیل که توافق زن و مرد بر مهریه، یک قرارداد مالی به حساب می‌آید و از احکام و شرایط عقود مالی تبعیت می کند، بنابراین افزایش یا کاهش مهریه بعد از عقد نیز یک قرارداد مالی محسوب می شود در نتیجه باید دارای شرایط صحت قراردادها باشد.

شرایط کاهش یا افزايش مهریه

در زیر به شرایط افزایش یا کاهش مهریه بعد از عقد اشاره شده است.

  • زن و شوهر حتما باید برای تغییر میزان مهریه رضایت کامل داشته باشند و از روی اجبار یا اکراه نخواهند این کار را انجام دهند.
  • زن و مرد باید دارای اهلیت باشند.
  • زوجین صغیر، مجنون و سفیه نباشند.
  • افزایش یا کاهش مهریه توافق شده بین زن و مرد باید تا حد مشخصی باشد.
  • هدف از افزایش مهریه نامشروع نباشد. به عنوان مثال در صورتی که زن با هدف راه اندازی کار غیر مشروعی مهریه خود را افزایش دهد، توافق زن و مرد برای افزایش مهریه باطل است و دارای اعتبار قانونی نمی باشد.

رویه قضایی افزایش یا کاهش مهریه

 تا قبل از سال ۱۳۸۸ طبق بند (ب) از قسمت ۱۵۱ بخشنامه های ثبتی اگر مرد به هر دلیلی بخواهد مهریه همسرش را افزایش دهد، این کار باید با اقرارنامه رسمی انجام شود و حتما در یکی از دفاتر اسناد رسمی ثبت شود.

تا قبل از سال ۱۳۸۸ امکان تغییر میزان مهریه پس از عقد وجود داشت و شرایط و روش های انجام آن نیز مشخص بود. این کار تنها در دفتر اسناد رسمی صورت می گرفت. اما در سال ۸۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری یک رای صادر کرد که افزایش یا کاهش مهریه در عقد نامه ممنوع شد.

 مطابق با رای شماره ۴۸۸ سال ۱۳۸۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، فقهای شورای نگهبان نظریه ای صادر نمودند که طبق آن تنها همان مهریه ای که در زمان عقد تعیین می شود شرعی است و افزایش میزان مهریه بعد از عقد از نظر احکام شرعی صحیح نمی باشد.

بنابراین طبق رویه قضایی در کشور ما افزایش یا کاهش مهریه بعد از عقد امکان پذیر نمی باشد. حتی اگر این کار با سند رسمی انجام شده باشد، باطل است و از لحاظ قانونی معتبر نخواهد بود. با وجود موارد گفته شده با اینکه امکان افزایش یا کاهش مهریه پس از عقد وجود ندارد، اما این محدودیت مربوط به میزان مهریه می باشد. به عنوان مثال افزایش یا کاهش تعداد سکه ها دارای محدودیت می باشد.

بنابراین زن و مرد در صورت تمایل برای افزایش یا کاهش مهریه بعد از عقد می توانند، با داشتن شرایط لازم از روش های دیگری برای این کار استفاده نمایند. برای بخشیدن مهریه توسط زن می توان از نمونه متن و فرم بخشیدن مهریه استفاده شود.

مراحل افزایش و کاهش مهریه

مراحل و روش های افزایش یا کاهش مقدار مهریه

با اینکه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری افزایش یا کاهش مهریه را پس از عقد ممنوع کرده است، اما این ممنوعیت به معنای ممنوعیت مطلق در تغییر مهریه از جمله میزان سکه ها نیست.

در صورتی که زوجین شرایط لازم را داشته باشند، با روش های قانونی دیگر که عنوان مهریه را ندارد می توانند برای تغییر در میزان مهریه اقدام نمایند. اگر زوجین قصد افزایش مهریه را در طول زندگی مشترک خود دارند، می توانند از روش های تملیک در قانون مدنی مانند هبه و صلح بلاعوض استفاده نمایند.

مثلا اگر سه دانگ از یک ملک در زمان عقد به عنوان مهریه زن تعیین شده باشد و در زمان زندگی مشترک مرد بخواهد سه دانگ باقیمانده را نیز به مهریه همسرش اضافه نماید، کافی است به یک دفتر اسناد رسمی مراجعه کند و سه دانگ دیگر را نیز به همسرش صلح بلاعوض نماید. بنابراین زن و مرد در صورت تمایل برای افزایش یا کاهش مهریه بعد از عقد می توانند، با داشتن شرایط لازم از روش های دیگری برای این کار استفاده نمایند.

اگر زوجین قصد کاهش مهریه را در طول زندگی مشترک خود داشته باشند، می توانند از روش های تملیک در قانون مدنی مانند ابرا و صلح بلاعوض استفاده نمایند. مثلا در صورتی که مرد در زمان عقد ۵۰۰ سکه مهریه همسرش کرده باشد و در طول زندگی مشترک قصد کاهش آن را به تعداد ۳۰۰ سکه داشته باشند، زن می تواند ذمه همسرش را به میران ۲۰۰ سکه از مهریه ابرا نماید. یا اگر مهریه زن ۶ دانگ یک زمین است و قصد داشته باشند به میزان ۳ دانگ آن را کاهش دهند، این کار به راحتی انجام خواهد شد. زن می تواند با مراجعه به یک دفتر اسناد رسمی ۳ دانگ زمین را به همسرش صلح بلاعوض نماید.