دعاوی قرارداد ها یکی از شایع‌ترین نوع دعاوی هستند که به سبب ناآگاهی مربوط از قوانین و نکات حقوقی در دادگاه‌ها و دادسراها مطرح می‌شوند. دعاوی از قبیل الزام به ایفای تعهد، الزام به تحویل مبیع، فسخ قرارداد و مطالبه خسارات ناشی از آن، تنفیذ قرارداد، فروش مال غیر، انتقال منافع غیر، تصرف عدوانی دعاوی ناشی از قراردادهای رهن و اجاره مانند تخلیه، فک رهن و …، دعاوی قراردادهای سرقفلی، دعاوی بین شرکت‌ها، دعاوی با شرکت‌های خارجی و … از جمله دعاوی هستند که در امور قراردادها در دادگاه‌های حقوقی و دادسراها طرح می‌گردند. به منظور آشنایی با هر کدام از این دعاوی، به طور مختصر هر یک از آن‌ها توضیح داده شده‌اند.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۸۸۶۲۲۱۷۸ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
انواع دعاوی قرارداد
الزام به ایفای تعهد
یکی از مهمترین و پرتعدادترین دعاوی در حوزه قراردادهاست. هر قراردادی دارای مجموعه‌ای از تعهدات برای طرفین قرارداد می‌باشد. به طور مثال، در قرارداد فروش خودرو، تعهد فروشنده تحویل به موقع خودرو و آگاه کردن خریدار از تمامی عیوب خودروست و در مقابل خریدار متعهد است که کل ثمن معامله را طی مواعد زمانی مشخص شده به فروشنده پرداخت نماید. در صورتی که هر کدام از طرفین قرارداد از انجام تعهدات خود سرباز زند، طرف مقابل می‌تواند با ارائه دادخواست الزام به ایفای تعهد، طرف دیگر مجبور به انجام تعهدات خود نماید.
الزام به تحویل مبیع
در قراردادهای خرید و فروش مانند خرید و فروش ملک یا مبایعه نامه خودرو گاها فروشنده بعد از دریافت ثمن معامله از تحویل مال مورد معامله یا همان مبیع به دلایل مختلف خودداری می‌کند. این امر در مورد خودرو عموما زمانی رخ می‌دهد که قیمت خودرو از زمان تنظیم مبایعه‌نامه تا تحویل به دلیل تورم یا هر عامل دیگری تغییر محسوسی می‌کند. در این گونه موارد، خواهان یا همان خریدار می‌تواند با ادله خود یعنی مبایعه‌نامه و رسید واریز ثمن معامله، از طریق حقوقی دادخواست الزام به تحویل مبیع را مطرح نماید تا از طریق دادگاه بتواند ملک، خودرو و یا هر مال معامله شده مندرج در قرارداد را تحویل بگیرد.
فسخ قرارداد و مطالبه خسارات
در برخی از قراردادها به جهت حساسیت فروشنده یا خریدار، شرطی برای فسخ قرارداد گذاشته می‌شود تا هم ضمانت اجرایی برای قرارداد وجود داشته باشد و هم در شرایطی که امکان اجرای تعهدات قرارداد برای حداقل یکی از طرفین وجود ندارد، بتوانند با پرداخت مبلغی به عنوان وجه التزام قرارداد، آن را فسخ نمایند. فسخ قرارداد، معمولا در مبایعه نامه های ملکی با مبالغ قراردادی بالا رخ می‌دهد. در این گونه موارد، عموما خریدار توان پرداخت کامل مبلغ قرارداد را نداشته و فروشنده نیز به جهت جلوگیری از ضرر با اعلام حق فسخ خود قرارداد را باطل و معامله دیگری بر روی همان ملک انجام می‌دهد.
تنفیذ قرارداد
به معنای اصالت بخشیدن به یک سند عادی مانند دست نوشته و یا یک قرارداد شفاهی است. در این گونه موارد، فرد خواهان با طرح دعوی تنفیذ قرارداد به دنبال آن است تا با رسمیت دادن به آن از منافع قرارداد به نفع خود استفاده نماید. البته تنفیذ قرارداد یکی از مواردی است که بسیار پیچیده بوده و نیازمند استفاده از وکیل و یا مشاوره حقوقی است.
فروش یا انتقال مال غیر
یکی از جرائم کیفری مرتبط با قراردادها، فروش مال غیر است. در دعوی فروش مال غیر، متهم مال شخصی دیگری را که یا دارای سند رسمی بوده و یا طی قرارداد مبایعه‌نامه به شخص دیگری انتقال داده شده، به شخص یا اشخاص ثالث واگذار می‌نماید. در این شرایط شاکی یا مالباخته می‌تواند از متهم شکایت کند.
تصرف عدوانی
در تصرف عدوانی، فردی به زور مال یا ملکی که در ید شخص دیگری است را تصاحب می‌کند.
تخلیه ، فک رهن
این دعاوی نیز مربوط به قراردادهای رهن و اجاره است که در این گونه دعاوی مالک خواهان خالی کردن ملک و تحویل گرفتن آن است. عموما تخلیه ملک بعد از زمان اتمام قرارداد اجاره و یا به دلیل تخطی از شروط مندرج در قرارداد اجاره انجام می‌شود. دعاوی تخلیه در صلاحیت شوراهای حل اختلاف است.
سرقفلی
قرارداد سرقفلی یکی از مهمترین و پیچیده‌ترین دعاوی ملکی و دعاوی قراردادهاست. قراردادهای سرقفلی، قبل از سال 1376 تنظیم می‌شده و مالک اعیان ملک خود را در ازای مبلغی به شخصی دیگر واگذار می‌کند. متاسفانه به دلیل عدم آگاهی از نکات حقوقی بسیاری از مالکین و مستاجرین در قراردادهای سرقفلی دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شوند. به طور مثال، در صورتی که در قرارداد سرقفلی حق انتقال به غیر ذکر نشده باشد، مالک سرقفلی نمی‌تواند به شخص دیگری جز مالک سرقفلی را انتقال دهد. همچنین در صورت داشتن حق انتقال به غیر، باید درصدی از مبلغ سرقفلی به نرخ روز (معمولا 10 تا 12 درصد) را به عنوان رضایت مالکانه پرداخت نماید و یا در شرایطی خاص در صورت تخطی مستاجر از شروط قرارداد سرقفلی، مالک با پرداخت نصف مبلغ سرقفلی می‌تواند حکم یا دستور تخلیه را بگیرد.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۸۸۶۲۲۱۷۸ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
همانطور که در متن بالا اشاره شد، دعاوی مربوط به امور قراردادها جزو مهمترین و شایع‌ترین دعاوی است که بدون استفاده از وکیل و یا انجام مشاوره حقوقی احتمال پیروزی در آن‌ها اندک است.
