مجازات هایی که طبق قانون برای مجرم شناخته شده اند، به دو دسته مجازات های حدی و تعزیری تقسیم می شوند. تفاوت مجازات حدی و تعزیری در قانون بسیار زیاد است. زیرا هر کدام از این مجازات ها برای جرایم خاصی اعمال می شوند.
اگر بخواهیم به صورت کلی تفاوت مجازات حدی و تعزیری را از نظر موارد مختلف تقسیم بندی نماییم، باید بگوییم حد و تعزیر از نظر نوع عقوبت، موضوع، بزه انتسابی، مقدار و اندازه متناسب با یکدیگر متفاوت هستند. اما پیش از این که به تفاوت این دو مجازات در قانون مجازات اسلامی بپردازیم، بهتر است ابتدا بدانیم حد و تعزیر به چه معنا هستند.
زیرا مردمی که این قبیل اصطلاحات حقوقی را می شوند، در اکثر موارد از درک مفهوم و موضوع آنها عاجز هستند. چه رسد به درک تفاوت های آنها. از جمله تفاوت مجازات حدی و تعزیری که نیاز است ابتدا معنی لغوی آن ها را درک کنیم، تا پس از آن به تفاوت موجود در میان این دو موضوع بپردازیم.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
حد و تعزیر از نظر لغوی یعنی چه؟
“حدود” از نظر لغوی جمع “حد” بوده و به معنای منع می باشد. این اسم برای برخی از مجازات شرعی تعیین شده است، که مردم را از انجام آنها منع نماید.
اما در اصل، “حد” به معنای مجازاتی خاص است که برای برخی از گناهان توسط مکلفین به اجرا گذاشته می شود. پس باید بیان نماییم که “حد” به معنی مجازات است. ولی نه هر مجازاتی، بلکه مجازاتی که تنها توسط شرع به صورت شفاف مشخص شده باشد.
اما تعزیر از نظر لغوی در اصل به معنای تادیب، بزرگداشت، منع نمودن و یاری کردن است. از نظر شرعی تعزیر نیز به معنای مجازات تعریف می شود. مجازاتی که اندازه معینی برای آن در شرع بیان نشده است. همین امر از جمله تفاوت مجازات حدی و تعزیری در شرع به شمار می رود.
به معنای دیگر باید بیان نماییم که مجازات های تعزیری مجازات هایی به شمار می روند که بسته به رای قاضی برای مجرم تعیین می شوند. این که چه میزان مجازاتی باید برای مجرم در نظر گرفته شود، و مقدار تحمل مجرم چقدر است؟ همه در رای قاضی تاثیر گذار می باشد. که از مهمترین تفاوت مجازات حدی و تعزیری دقیقا همین مورد را می توانیم بیان کنیم.
بسیاری از افراد که در خصوص معنای این دو مجازات اطلاعاتی ندارد، ترجیح می دهند با مشاوره حقوقی رایگان تماس گرفته و سوالات خود را مطرح کنند. اما برخی دیگر به سراغ وکیل کیفری رفته و از این طریق اطلاعات جزایی خود را افزایش می دهند.
تفاوت مجازات حدی و تعزیری از نظر موضوع
همانطور که پیش از این بیان نمودیم، مجازات های حدی و تعزیری از سه جهت کلی مورد بررسی قرار می گیرند. اولین مسئله موضوع جرایم است. در حدود شرعی تمامی مجازات ها و نوع جرم آنها مشخص شده است و به صورت کامل تعریف شده اند.
در صورتی که هر یک از ارکان جرم تحقق نیابد، طبق قانون نمی توان برای آن مجازات حد اجرا نمود. در این حالت مجازات به صورت تعزیر به اجرا در می اید. پس اولین تفاوت مجازات حدی و تعزیری موضوع جرم است. مثلا جرم سرقت، از جمله جرایم حدی به شمار می رود.
یا جرم زنا حدی بوده و بسته به شرایط خاص مجازات حد برای آن تعیین می شود. این نکته را در مورد تفاوت مجازات حدی و تعزیری در نظر داشته باشید، که به هیچ عنوان حاکم نمی تواند نوع مجازات حدی را تعیین نماید. بلکه این امر به موضوع مشخصی وابسته است.
موضوعی که در شرع به آن اشاره شده است. حتی اجرای مجازات آن نیز باید در همان چارچوب و با همان قواعد صورت پذیرد. تنها مسئله ای که برای تعیین مجازات حدی و تعزیری باید در نظر گرفت، موضوع جرم است که تشخیص آن با حاکم می باشد.
در صورتی که در مجازات های تعزیری، به هیچ عنوان تحدید موضوع مطرح نمی باشد. یعنی کافیست فعل محرمات به صورت کلی بیان شود. در نتیجه برای تعیین مجازات جرایم تعزیری، بر خلاف جرایم حدی، به نظر و صلاحدید حاکم بستگی داشته و این مسئله تفاوت مجازات حدی و تعزیری را مشخص می کند.
ثبت ديدگاه