موضوعی که برای همه ی ما مسلم است، آن است که زن و شوهر قبل از آغاز زندگی مشترک و حتی پس از عقد نکاح باید صداقت و راستگویی را در زندگی خود به کار گیرند و از فریب در ازدواج خودداری کنند. موضوع فریب در ازدواج به قدری دارای اهمیت است که قانونگذار نیز برای افراد مرتکب، مسئولیت های حقوقی مختلفی را در نظر گرفته است.
مطابق ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی(تعزیرات) مصوب سال ۱۳۷۵ چنانچه هریک از زوجین قبل از ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل د‌اشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یک از آنها واقع شود مرتکب به حبس تعزیری از ۶ ماه تا دو سال محکوم می‌شود پایه و اساس جرم مذکور فریب است.
تدلیس چیست؟
بر اساس قانون مدنی می‌توان در تعریف تدلیس اینگونه بیان کرد: عملیاتی است که زن یا مرد یا شخص ثالثی انجام داده و موجب فریب در ازدواج شود که طبق قانون جرم محسوب شده و فریب دهنده به مجازات خواهد رسید.
همه ی ما به خوبی می دانیم که، عقد نکاح به وسیله‌ی عملیات قانونی طلاق و فسخ نکاح، به طور کامل منحل می‌گردد. اما جالب است بدانید که فریب در ازدواج نیز دارای پیامدهای قانونی و آثاری می باشد که در نهایت فسخ نکاح و طلاق را در پی دارد، مصادیق فریب در ازدواج مختلف است و در قانون مدنی نیز این موضوع با نام (تخلف از شرط صفت) مورد بررسی است.
با استناد به قانون مدنی ایران می‌توان مواردی که باعث فریب در ازدواج و فسخ نکاح می‌شود را به ترتیب زیر بیان کرد:
اگر هر یک عیوب ذیل حین عقد در مرد بوده و زن از آن بی خبر بوده است:
- جنون (دیوانگی)
- خصاء (بیماری جنسی)
- عنن به شرط اینکه ولو یکبار عمل زناشویی را انجام نداده باشد.
- مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازه ای که قادر به عمل زناشویی نباشد.
و اگر هر یک از عیوب ذیل حین عقد در زن بوده ولی مرد از آن بی خبر بوده است:
- جنون(دیوانگی)
- قرن (بیماری جنسی)
- جذام (بیماری پوستی)
- برص(بیماری پوستی)
- افضاء (بیماری جنسی)
- زمین گیری
- نابینائی از هر دو چشم
بنابراین هرگاه که مشخص شود، بعد از ازدواج، زن یا مرد دارای یکی از عیوب فوق می‌باشد، طرف مقابل حق اقدام برای فسخ عقد نکاح و طلاق به دلیل بیماری را دارد.
شروط احقاق صفت
اکنون ممکن است این سوال برای بسیاری از افراد پیش آید که در رابطه با موضوع فریب در ازدواج که در قانون مدنی از آن به عنوان تخلف از شرط صفت نامیده می‌شود، شروط تحقق صفت و نکات مربوط به آن چیست؟ با استناد به مواد قانون مدنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیان صفت به صراحت در ضمن عقد، ذکر شود. مثلاً وکیل زوجه می گوید: «موکل خود، خانم ….. را به عقد ازدواج آقای دکتر…. با مهریه…. درآوردم.»
عده فسخ نکاح همانند عده طلاق سه طهر است، مگر اینکه زن با اقتضای سن، عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او سه ماه است و در زمان عده فسخ نکاح زوج حق رجوع ندارد.
اختصاص دادن دختر یا پسر، قبل از عقد به صفتی خاص که عقد هم مبتنی بر آن صفت واقع گردد، مانند آنکه دختر و پسر قبل از عقد برای یکدیگر نامه بنویسند و پسر در انتهای نامه با عنوان دکتر … امضا نماید، یا در صحبت‌های قبل از عقد، دختر یا پسر خود را به دروغ دارای اوصاف خاصی معرفی کنند.
در مورد صفت هیچ گفتگویی نمی‌شود، ولی بر حسب عرف و عادت عقد بر وجود وصف خاصی نسبت به دو طرف منعقد می‌گردد؛ مثلاً اگر پسر یا دختر مطلبی در مورد بیماری خود نگویند، قضاوت عرف بر آن است که لزوماً سالم هستند و دارای بیماری خاص و مهمّی نمی‌باشند.
مصادیق فریب در ازدواج
حال نوبت آن است که با مصادیق مختلفی که در قانون در رابطه با موضوع فریب در ازدواج آمده است، اشاره کنیم.
بر اساس انواع مختلف شرط صفت که در 1130 قانون مدنی آمده است، می توان شروط فریب در ازدواج را نیز به موارد زیر تقسیم کرد:
به دروغ صفت کمالی را به خود نسبت می‌دهد یا نقصی را از خود دور میکند. مثلاً فردی خود را مهندس معرفی کند.
در عمل برخلاف واقع کاری انجام دهد که در پی آن صفت کمالی را به خویش نسبت دهد یا نقصی را از خود دور کند. مانند: آنکه فردی کچل، در مراسم خواستگاری و عقد از گیسوی مصنوعی استفاده نماید.
با سکوت پرده بر روی نقص خویش گذاشته یا تصور دیگران از کمال خویش را مورد تایید قرار دهد.
مصادیق مختلف یا همان حالات مختلف موضوع فریب در ازدواج نیز در قانون مدنی به موارد زیر تقسیم می شود:
فرد نسبت به نقص خویش جاهل باشد، مانند: فرد عقیم یا انسان مبتلا به ایدز که خودش نیز از وجود این بیماری در بدنش اطلاعی ندارد، لذا خود را سالم می‌‌پندارد و طرف مقابل هم تصور میکند که با فرد سالمی ازدواج کرده است.
فرد نسبت به نقصی که مخفی است و بدون اظهار آن نمی‌توان نسبت به آن مطّلع شد، سکوت میکند. مانند: ابتلا به بیماری سرطان یا عارضه قلبی.
فرد به عیب خود علم دارد و نقص هم ظاهر می‌باشد، لذا سکوت از عیب به معنای کتمان آن نمی‌باشد، ولی فرد متقاضی ازدواج کوتاهی کرده و در مورد آن دقت و تحقیق ننموده است، لذا به دلیل کوتاهی خویش، تصوری خلاف واقع نسبت به طرف مقابل پیدا نموده است.
ثبت ديدگاه