مجازات جایگزین حبس راه حلی است که قانونگذار جهت کم کردن تراکم زندانیان در نظر گرفته است. بسیاری از افراد برای بار اول مرتکب خطا شده اند. زندان رفتن چنین افرادی نه تنها جنبه تنبیهی ندارد بلکه ایشان را وارد مسیر غلط می کند. از طرفی دادن فرصت دوباره به برخی مجرمان می تواند انگیزه ای باشد تا اشتباه خود را جبران نمایند.
حجم بالای زندانیان موجب شده قانونگذار درباره مجازات های حبس چاره اندیشی نماید. تغییر مجازات زندان این امکان را فراهم می کند که افراد ضمن پذیرش مسئولیت عمل خود از تحمل حبس خلاص شوند. برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین در این زمینه از گروه وکلای پاسارگاد از طریق سامانه مشاوره اقدام نمایید.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲-۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
مجازات های جایگزین حبس و زندان
مجازات جایگزین حبس توسط دادگاه صادر کننده حکم مورد بررسی قرار می گیرد. دادگاه با در نظر داشتن وضعیت مجرم، سابقه وی، شخصیت او، شرایط ارتکاب جرم و احتمال اصلاح ایشان درباره مجازات جایگزین تصمیم گیری می کند.
در ماده ۶۴ قانون مجازات اسلامی درباره مجازات جایگزین چنین آمده است:
مجازاتهای جایگزین حبس عبارت از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی است که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه دیده و سایر اوضاع و احوال، تعیین و اجراء می شود.
بنابراین مجازات های جایگزین زندان به چهار مورد دسته بندی می شود:
- جزای نقدی روزانه که با توجه به شرایط مالی مجرم تعیین می گردد.
- خدمات عمومی رایگان با توجه به توانمندی های مجرم و کارهایی که استعداد انجام آن را دارد مشخص می شود.
- محرومیت از حقوق اجتماعی ممکن است حضور یا عدم حضور در مکانی باشد. یا اینکه رفت و آمد در محدوده خاص و معرفی خود به کلانتری محل و… برای مجرم تعیین شود.
- دوره مراقبت که با توجه به وضعیت مجرم متفاوت خواهد بود. ممکن است شخص به گذراندن دوره های آموزشی یا ترک اعتیاد یا پرداخت نفقه و… محکوم گردد.
در جرایم غیر عمدی شرایط جایگزینی مجازات حبس چیست؟
در جرایم غیر عمدی چنانچه حبس کمتر از دو سال برای شخص خاطی تعیین شده باشد دادگاه اجباراً باید تغییر مجازات زندان را اعمال نماید.
اگر مجازات حبس در جرایم غیر عمدی بیشتر از دو سال باشد دادگاه اختیار دارد که برای شخص مجازات جایگزین در نظر بگیرد. در چنین مواردی کمک گرفتن از وکیل کیفری می تواند راهگشا باشد. وکیل با اقناع مقام قضایی مجازات جایگزین حبس برای موکل خود دریافت می کند.
آیا امکان جایگزین حبس در جرایم عمدی وجود دارد؟
در جرایم عمدی نیز شرایط اعمال مجازات جایگزین حبس وجود دارد. در برخی موارد دادگاه بالاجبار باید جایگزین حبس تعیین نماید. اما در سایر موارد دادگاه با صلاحدید خود مجازات حبس را به مجازات دیگری تبدیل می کند.
- اگر مجازات جرم عمدی تا سه ماه حبس باشد دادگاه وظیفه دارد مجازات جایگزین تعیین نماید.
- حبس ۹۱ روز تا ۶ ماه اگر مانع قانونی نداشته باشد تعیین مجازات جایگزین اجباری خواهد بود.
- حبس ۹۱ روز تا ۶ ماه اگر مانع قانونی داشته باشد دادگاه در انتخاب مجازات جایگزین مخیر است. در این مورد دادگاه با در نظر گرفتن شخصیت مجرم و امکان اصلاح وی مجازات معادل زندان را تعیین می کند.
کدام جرایم از جایگزین حبس محروم هستند؟
برخی جرایم از دریافت مجازات جایگزین حبس محروم هستند. به طور مثال مجرمانی که علیه امنیت داخلی و خارجی فعالیت کرده باشند از دریافت تخفیف و جایگزینی مجازات محروم اند. این جرایم به دلیل حساسیتی که دارند حتی اگر میزان حبس آنها سه ماه باشد دادگاه اجازه ندارد که مجازات دیگری جایگزین نماید.
ثبت ديدگاه