5/5 - (6 امتیاز)

اختلالات جنسیتی یکی از مسائل ناشناخته ای است که در جامعه ایران و در بین عموم مردم وجود دارد. نبود مقالات علمی و آگاهی بخشی از سوی متخصصان و اساتید دانشگاهی باعث ابهامات بیشتر در این زمینه شده است، به طوری که افراد درگیر با مسئله تراجنسیتی اطلاعات کافی درباره مراحل قانونی تغییر جنسیت ندارد، و با رنج بزرگی دست و پنجه نرم می کنند. 

مشاوره حقوقی و گفتگو با وکلای خبره در این زمینه می تواند کمک شایانی به افراد مبتلا به اختلالات جنسی نماید و مسیر را برای برطرف کردن مشکلات جنسی و هویتی ایشان هموار کند. 

خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲-۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)

آشنایی با تراجنسیتی و مراحل قانونی تغییر جنسیت 

افرادی هستند که از بدو تولد دچار اختلالات روحی و جسمی هستند که به آنها دوجنسی، تراجنسیتی یا ترنسکشوال گفته می شود.، این افراد باید با راهنمایی وکیل متخصص مراحل قانونی تغییر جنسیت را پیگیری نمایند. افراد دوجنسی ممکن است در ظاهر علائم و ویژگی های جسمی مونث را داشته باشند اما از نظر روحی تمایلات فرد مذکر را از خود نشان دهند یا بالعکس. این مشکل در طول زمان بیشتر خواهد شد، و واکنش والدین، شرایط محیطی و امکاناتی که در اختیار این افراد قرار داده می شود این اختلال را در ایشان تشدید می کند. 

مراحل قانونی تغییر جنسیت

به طور مثال پسربچه ای ممکن است ظاهر ظریفی داشته باشد، و نشانه های از تمایلات مونث را از خود نشان دهد، اما والدین با پوشاندن لباس دخترانه، بلند کردن موی او، قرار دادن اسباب بازی های دخترانه زمینه را برای اختلال شخصیتی در او به وجود بیاورند. این درحالیست که بسیاری از اختلالات جنسیتی اگر با آگاهی اطرافیان و هدایت پزشک پیگیری شود، در همان سال های اولیه قابل درمان خواهد بود. 

اما مسئله تراجنسیتی در برخی مواقع می تواند غیر قابل اغماض و آسیب زا بوده و شخص درگیر با این اختلال به طور جدی نیاز به حمایت داشته باشد. متاسفانه ناآگاهی والدین نسبت به این بیماری و عدم پذیرش آنها باعث می شود آینده افراد تراجنسیتی به ورطه نابودی کشانده شود، و مراحل قانونی تغییر جنسیت با دشواری بیشتری همراه باشد.

جایگاه تراجنسیتی یا دوجنسیتی در قانون ایران

همانطور که گفته شد در متون حقوقی و قانون ایران خلاء های زیادی درباره ی اختلالات تراجنسیتی وجود دارد، که مراحل قانونی تغییر جنسیت را با مشکلات زیادی مواجه می سازد. امام خمینی (ره) به عنوان علمای تراز اول در سال ۱۳۶۳ به مسئله افراد دو جنسی پرداخت و با اعلام فتوا ایشان، مجوز تغییر جنسیت را برای افراد دو جنسی صادر شد. پس از آن در ماده ۹۳۹ قانون مدنی درباره سهم الارث افراد تراجنسیتی مباحثی آورده شده است. اما باید گفت چنین محتوایی بسیار محدود بوده و نمی تواند به طور کامل افراد دو جنسه را از نظر قانونی مورد حمایت خود قرار دهد. همچنین مباحث مربوط به همجنسگرایی و مجازات آن نیز دچار ابهامات زیاد خواهد بود.

دایره مشکلات حقوقی افراد تراجنسیتی بسیار گسترده است مسائلی درباره ازدواج، طلاق، حضانت، ارث، کار و جایگاه اجتماعی و…که تمام این موارد نیازمند آن است که حقوقدانان برجسته به آن بپردازند و قوانین مشخصی درباره آن تدوین گردد، تا افراد دو جنسی بتوانند به آسانی مراحل قانونی تغییر جنسیت را طی کنند.

مراحل قانونی تغییر جنسیت

مراحل قانونی تغییر جنسیت می تواند به دو روش انجام شود. دریافت مشاوره حقوقی از وکلای فعال در این زمینه می تواند این مسیر را کوتاه تر کند، و افراد با صرف هزینه کمتر و در مدت زمان کوتاه تر به نتیجه مد نظر خود برسند. 

روش اول تغییر جنسیت به روش قانونی

در اولین روش زمانی که خانواده ها با مشکل فرزند خود مواجه می شوند، برای پیگیری به آن به روانپزشک مراجعه می کنند. در این صورت شخص با حمایت کامل خانواده می تواند مراحل قانونی تغییر جنسیت را پشت طی بگذارد. پشتیبانی خانواده در جریان تغییر جنسیت بسیار اهمیت دارد، اگر خانواده شخص را ترد کند، مشکلات این افراد چند برابر خواهد شد. اما اگر پدر و مادر بپذیرند که این اختلال نوعی بیماری است و باید درمان شود، رنج و فشارهای روحی ناشی از این مشکل برای شخص کمتر می شود.

پس از مراجعه به روانپزشک و تایید ایشان مبنی بر اینکه شخص دو جنسی بوده و نیاز به عمل جراحی دارد، فرد باید به طرفیت ثبت احوال در دادگاه طرح دعوی نماید. خواسته ای که در دادخواست نگارش می شود مبنی بر تغییر نام در شناسنامه و ثبت تغییر هویت فرد است. پس از آنکه دادخواست مورد پذیرش قرار گرفت مراحل رسیدگی در دادگاه آغاز می شود. در صورتی که وکیل خبره بتواند دفاعیات محکمه پسندی ارائه نماید مجوز عمل تغییر جنسیت صادر خواهد شد. 

روش دوم تغییر جنسیت به روش قانونی

روش دوم برای انجام مراحل قانونی تغییر جنسیت آن است که فرد با مشاهده علائم و اختلالات روحی و جسمی به پزشکی قانونی مراجعه نماید. در این صورت معاینات و آزمایشات آغاز خواهد شد، در صورتی که شخص دوجنسه مشکل شناخته شود، گواهی عمل تغییر جنسیت برای وی صادر می شود، و پس از آن به تایید دادگاه خواهد رسید. اما اگر با نظر کارشناس پزشکی قانونی شخص دوجنسه غیر مشکل خوانده شود باید دوره های مشاوره، روان درمانی و درمان دارویی را بگذراند، در صورتی که در پایان همچنان اختلال جسمی و روحی پایدار باشد مجوز تغییر جنسیت صادر خواهد شد. 

نظریه فقهی درباره خنثی مشکل و خنثی غیر مشکل

فقه از جمله متونی است که مواد قانونی با استناد به آن تدوین می شود. در فقه به مسئله دو جنسی پرداخته شده است، در این صورت می توان گفت اختلالات روحی و جسمی اگرچه امر نادری است اما از منظر فقهی مورد تایید قرار گرفته بنابراین جامعه و خانواده و افراد نزدیک به شخص دو جنسی باید شرایط چنین فردی را درک کنند، و برای درمان وی حمایت های لازم را به عمل آورند. 

در فقه خنثی مشکل به شخصی گفته می شود که علائم هر دو جنس مذکر و مونث را دارا می باشد، اما یکی از این نشانه ها غالب خواهد بود و تمایل و کشش شخص به یک جنس بیشتر است، در این صورت فرد خنثی مشکل گفته می شود و به طور معمول اقدامات پزشکی برای اصلاح ظاهر فرد و روان درمانی برای تکامل روحی جنس غالب انجام خواهد گرفت. 

اما خنثی غیر مشکل نشانه های یک جنس را به طور کامل دارد، به طور مثال از نظر ظاهری زن بوده یا ویژگی های جسمی مرد را دارد، اما از نظر روحی شخصیت مخالف را از خود نشان می دهد، یعنی یک مرد رفتار زنانه دارد، یا یک زن مانند مردان رفتار می کند، این فرد خنثی غیر مشکل است و ممکن است با اقدامات روانکاوی، روان درمانی و به کمک دارو درمان شود و نیاز بعمل جراحی نباشد. 

در هر کدام از این موارد با راهنمایی وکیل خانواده و دریافت مشاوره های تخصصی می توان مراحل قانونی تغییر جنسیت را پشت سر گذاشت، و به ثبات هویتی رسید.