مسلماً تاکنون همه ما در مورد فرزند خواندگی چیزهای زیادی شنیده ایم. فرزند خواندگی یکی از کارهای نیکی می باشد که در کشورهای مختلفی رواج دارد و این عمل خیرخواهانه از گذشته تاکنون در تمامی جوامع رواج داشته است. سوال اساسی و بسیاری مهمی که اکنون ممکن است برای بسیاری از افراد پیش آید آن است که اصلا شرایط قانونی فرزند خواندگی در ایران چگونه است؟ از چه راهی می توان برای آن اقدام کرد؟
حقیقت آن است که قانون هر کشوری قواعد و مقررات نسبتاً متفاوتی در مورد موضوع فرزند خواندگی دارد و نمی توان اینگونه تصور کرد که همه افراد می توانند به راحتی هر کودکی را که دارای سرپرست نمی باشد به سرپرستی قبول کنند. قانونگذار کشور ما با در نظر گرفتن شرایط و مدارک خاصی برای متقاضیان فرزند خواندگی سعی کرده است تا حد ممکن از آینده فردی و اجتماعی این کودکان محافظت کند. متاسفانه تعداد سودجویان و افرادی که به خاطر منافع شخصی خود از کودکان بهره کشی می کنند کم نیست و به همین خاطر نیز نباید انتظار داشته باشیم که مراحل اخذ سرپرستی چنین کودکانی راحت و بدون ارائه مدارک باشد. برای دریافت مشاوره حقوقی در این زمینه می‌توانید از خدمات مشاوره ای و پذیرش وکالت گروه وکلای پاسارگاد را استفاده نمایید.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲-۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
شرایط فرزند خواندگی یا اخذ سرپرستی
همانطور که اشاره کردیم، پذیرش سرپرستی یک کودک دارای مراحل قانونی و شرایط حقوقی خاصی می باشد، بنابراین به طور خلاصه به ویژگی های قانونی که متقاضیان فرزند خواندگی باید داشته باشند اشاره می کنیم تا به طور کامل با آنها اشنا شوید.
- زن و شوهری که برای اخذ سرپرستی کودک به بهزیستی مراجعه می کنند باید حداقل ۵ سال از تاریخی که عقد کرده اند، گذشته باشد.
- یکی از زوجین که برای فرزند خواندگی مراجعه می کنند باید بالای ۳۰ سال سن داشته باشد.
- زن و شوهری که برای اخذ سرپرستی کودکان اقدام می کنند باید در طول دوران زندگی مشترک خود (حداقل ۵ سال) صاحب هیچ فرزندی نشده باشند.
- بانوان و دختران مجردی که بالای ۳۰ سال سن دارند و ازدواج نکرده اند، می توانند به تنهایی برای اخذ سرپرستی دختر بچه ها اقدام کنند ولی باید شرایط زندگی مناسب و امرار معاش داشته باشند.
- مردان و پسران مجرد حتی اگر بالای ۳۰ سال سن هم داشته باشند، نمی توانند برای فرزند خواندگی اقدام کنند.
با توجه به ویژگی هایی که برای متقاضیان فرزند خواندگی اشاره کردیم، شاید برای برخی از افراد این چالش ذهنی بوجود آید که در صورتی که بانوان مجرد و زوجینی که دارای فرزند نمی باشند برای اخذ سرپرستی کودک به بهزیستی مراجعه کنند، اولویت با کدام یک از آنها خواهد بود؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که اولویت معمولا با زن و شوهری است که دارای فرزند نمی باشند و بیشتر از ۵ سال از دوره زندگی مشترک آنها گذشته است. از طرفی دیگر نیز میان متقاضیانی که دارای سن بالای ۵۰ و یا زیر پنجاه هیچ تفاوتی وجود ندارد و همین که سن متقاضیان بالای ۳۰ سال باشد، کافی است.
مدارک لازم برای اخذ سرپرستی کودکان
برای آنکه افراد بتوانند برای فرزند خواندگی اقدام کنند و سرپرستی کودک مورد نظر خود را از طریق سازمان بهزیستی کشور بدست آورند، باید حتماً مدارک معین شده را ارائه دهند. مدارک لازم برای اخذ سرپرستی کودکان به موارد زیر تقسیم می شوند:
- تصویر کلیه صفحات شناسنامه متقاضیان (زن و شوهر)
- تصویر سند ازدواج
- تصویر سند مالکیت منزل یا اجاره نامه
- گواهی ناباروری با تعیین فرد نابارور
- گواهی عدم سوء پیشینه متقاضیان
- گواهی سلامت جسمانی متقاضیان
- گواهی سلامت روان از متخصص
- گواهی اشتغال به همراه میزان تقریبی درآمد زوجین
- گواهی مشاوره فرزند خواندگی
- گزارش مربوط به مصاحبه اولیه
- گزارش بازدید منزل
- تصویر کارت پایان خدمت
- تصویر دفترچه بیمه
سلب سرپرستی
بر اساس ماده ۲۵ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، حکم سرپرستی و فرزند خواندگی پس از اخذ نظر کارشناسی سازمان، در موارد زیر فسخ می شود:
- در صورت نداشتن شرایطی همچون: تقیّد به انجام واجبات و ترک محرمات، عدم محکومیت جزایی موثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی، تمکن مالی، عدم حجر، سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی، نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الکل، صلاحیت اخلاقی ، عدم ابتلاء به بیماری های واگیر و یا صعب العلاج، اعتقاد به یکی از ادیان مطرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
- تقاضای سرپرست منحصر یا سرپرستان در صورتی که سوء رفتار کودک یا نوجوان برای هر یک از آنان غیر قابل تحمل باشد.
- طفل پس از رشد با سرپرست منحصر یا سرپرستان توافق کند.
- مشخص شدن پدر یا مادر یا جد پدری کودک یا نوجوان و یا وصی منصوب از سوی ولی قهری در صورتی که صلاحیت لازم برای سرپرستی را ولو با ضم امین یا ناظر از سوی دادگاه، دارا باشند.
ثبت ديدگاه