5/5 - (9 امتیاز)

گواهی حصر وراثت که در عرف به عنوان گواهی انحصار وراثت نیز گفته می شود از انواع سند های رسمی محسوب می شود که به موجب آن باقی مانده مال متوفی بین وراث تقسیم می شود.

به طور کلی مرگ اتفاقی است که از نظر قانونی تبعاتی دارد و مهمترین این تبعات این است که باید اموال مربوط به متوفی تعیین تکلیف شوند. به هر حال تا زمان زنده بودن خود فرد به طور مستقیم این اموال را مدیریت می کرد، اما بعد از مرگ فرد، قانون باید بتواند این اموال را در اختیار افراد ذی حق قرار دهد. یکی از رایج ترین ابزارهای قانون گذار در این امر استفاده از قوانین وراثتی است.

این قوانین در ایران بر اساس قوانین شرع و اسلام طراحی و تنظیم شده است. به طور مثال بر اساس قانون و شرع فرزند دختر تنها نیمی از فرزند پسر به ارث می برد. این دست از قوانین به خوبی نشان می دهد که بخش بزرگی از مسئله وراثت بر اساس قوانین اسلامی طراحی شده اند. این مسئله ای که نیست که مختص امروز یا بعد از انقلاب ۵۷ باشد. بلکه این قوانین ابتدا به صورت عرف و سپس به شکل قانون از سال ها قبل در ایران در جریان بود.

اما در این بین گواهی حصر وراثت یا همان انحصار وراثت کجای داستان قرار می گیرد؟ این گواهی نشان می دهد که وراث چه کسانی هستند و هر وارث چه مقدار سهم در این اموال منقول یا غیر منقول دارد. در واقع گواهی حصر وراثت به طور دقیق سهم وراٍث از اموال متوفی را نشان می دهد.

خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲-۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)

مشکلات گواهی حصر وراثت

اولین نکته ای که وجود دارد این است که گواهی حصر وراثت تنها به مالی تعلق می گیرد که دینی بر آن وجود نداشته باشد. در کلام ساده تر اگر متوفی بدهکار باشد باید از اموال باقی مانده این مال پرداخت شود. بعد از مشخص شدن مابقی مال منقول یا غیر منقول متوفی وراث لیست اموال و دارایی های متوفی همراه با مدارک مستدل را باید به دارایی آخرین محل زندگی متوفی ارائه بدهند و با دریافت گواهی یا رسید از اداره دارایی دادخواست گواهی حصر وراثت را از طریق دفاتر الکترونیک قضایی ثبت کنند تا کار تقسیم مال و انحصار وراثت از طریق مراجع قضایی شروع شود. برای این کار حتماً از  مشاوره حقوقی و یا بهترین وکلای انحصار وراثت استفاده نمایید.

گواهی حصر وراثت

همانطور که می دانید دعوی های انحصار وراثت گاهی چند سال طول می کشد. این موضوع بستگی به طرفین دعوی دارد. اگر طرفین نسبت به انحصار وراثتی که از سمت دادگاه صورت گرفته اعتراضی نداشته باشند عملا کار به سرعت پیش می رود و هیچ مشکلی پیش نمی آید. اما این اتفاقی است که تقریبا به ندرت رخ می دهد.

گواهی حصر وراثت از سمت دادگاه یا مرجع قضایی رسیدگی کننده به پرونده وراثت صادر می شود و یک سند رسمی محسوب می شود که طی آن مشخص می کند چه کسانی وراث متوفی هستند و هر کدام چه مقدار سهم می برند.

تبعات اصلی داشتن گواهی انحصار وراثت این است که فرد با داشتن این گواهی می تواند به اندازه سهم خود حق مالکیت داشته باشد. بنابراین تمام کارهای اداری، بانک ها، خرید و فروش و… مربوط به اموال متوفی منوط به داشتن گواهی حصر وراثت از سمت مرجع قضایی است.

تاثیر وصیت نامه در انحصار وراثت

اولین نکته مهم این است که داشتن وصیت نامه به تنهایی برای مشخص کردن مالکیت اموال کافی نیست. در کلام ساده تر با وجود داشتن وصیت نامه معتبر همچنان نیاز به گواهی انحصار وراثت است. در کلام ساده تر این گواهی حصر وراثت که حکم سند مالکیت را برای وراث دارد. وصیت نامه می تواند در مراحل دادگاه در مراجع قضایی مورد استناد قرار بگیرد و دادگاه بر اساس آن گواهی حصر وراثت را صادر کند.

نکته مهم دیگر این است که برای ارائه دادخواست گواهی حصر وراثت لزوما قرار نیست همه وراث با هم اقدام کنند. یک وارث حتی بدون هماهنگی با دیگر وراث می تواند این دادخواست را طراحی و آن را ثبت کند.

همچنین همانطور که در بالاتر گفتیم ابتدا باید بدهی های متوفی از اموال او پرداخت شود و سپس انحصار وراثت صورت بگیرد. از این رو بدهکار یا بدهکاران متوفی می توانند برای مشخص شدن حق و حقوق خودشان و دریافت بدهی خود دادخواست گواهی حصر وراثت را برای اموال متوفی تنظیم و ارائه کنند. بدین صورت وراث باید مابقی مراحل را خواسته یا ناخواسته طی کنند. در این حالت دادگاه پیش از تقسیم اموال دستور پرداخت بدهی را صادر می کند. مواردی مانند مهریه زن نیز جزو این بدهی ها محسوب می شود. بنابراین ابتدا باید مهریه زن به طور کامل از اموال پرداخت شود و سپس باقی مانده مال بین وراث تقسیم می شود.

نکته مهم دیگر این است که بعد از دادخواست گواهی حصر وراثت دادگاه به مدت یک ماه با هزینه طرف خواهان آگهی مربوط به انحصار وراثت اموال متوفی را از طریق روزنامه های کثیر و انتشار پخش می کند. تا اگر در این بین وارثی وجود داشته باشد از جریان مطلع شود.

برداشت از حساب بانکی متوفی با گواهی انحصار وراثت

به طور کلی می توان گفت گواهی حصر وراثت و دریافت آن یکی از دعوی های مهم حقوقی در کشور محسوب می شود که گاها چند سال طول می کشد. در این موارد هر اتفاقی می تواند پرونده را برای چند وقت مسکوت نگه دارد. اما به طور کلی اگر بخواهیم بگوییم گواهی حصر وراثت یک سند رسمی از سمت دادگاه محسوب می شود که به واسطه آن مشخص می شود که هر فرد تا چه اندازه از اموال باقی مانده سهم دارد.

این گواهی درست مانند یک سند مالکیت است و کاملا رسمی است. حتی در صورت نیاز افراد می توانند با داشتن این گواهی اموال رسیده به آن ها را به فروش برسانند یا بر اساس آن اقدام به دریافت سند رسمی مالکیت از دفاتر اسناد رسمی کنند. اما بدون این گواهی تقریبا هیچ کاری نمی توان با این اموال کرد. توجه داشته باشید که این موضوع در مورد حساب های بانکی که بعد از مرگ فرد مسدود شده نیز وجود دارد. در واقع بانک تنها زمانی اجازه برداشت از حساب را به بازماندگان می دهد که گواهی حصر وراثت صادر شده باشد.