5/5 - (43 امتیاز)

چک ، سندی است که بر طبق آن صاحب حساب بانک صادر کننده به شخصی که در وجه آن صادر شده این اجازه را می‌دهد که به اندازه مبلغ درج شده در آن از حساب وی برداشت نماید. با توجه به توضیح فوق کاملا مشخص است که اهمیت آن به چه میزان است. بنابراین لازم است، در صدور آن دقت زیادی صورت گیرد. بسیاری از افراد در هنگام صدور و یا دریافت آن به دلیل نا آگاهی از قوانین آن، در دام افراد دیگر و یا جهل خود گرفتار می‌شوند.

همچنین حواله‌هایی که به دلیل تشابه ظاهری با چکهای بانکی از سوی مؤسسات قرض‌الحسنه صادر و در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند به معنای قانون تجارت نبوده و تبعا مشمول مقررات حمایتی کیفری قانون صدور چک نیز واقع نمی‌گردند. بنابراین، تابع عقد حواله مدنی بوده و دارنده می‌تواند با تقدیم دادخواست حقوقی، وجه آن را مطالبه نماید. به زبان ساده‌تر تنها چک بانکی صادره از سوی یکی از بانک‌های رسمی داخل کشور و یا بانک‌های ایرانی در خارج از کشور به جای پول دارای ارزش و اعتبار است و در صورت عدم پرداخت، قوانین حاکم در ایران از آنها حمایت می‌کند.

خط پاسخگویی وکلای پاسارگاد : ۲۶۷۶۱۷۵۰ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)

انواع چک بانکی

  • چک تایید شده

    چکی است که اشخاص عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تایید می شود.

  • چک تضمین شده

    توسط بانک و به عهده همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می شود. همچنین نوعی اسکناس محسوب می شود.

چک

  • چک مسافرتی

    توسط بانک صادر و وجه آن در هریک از شعب آن بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن پرداخت می گردد.

  • چک بانکی عادی

    چک بانکی است که اشخاص به عهده بانک ها به حساب جاري خود صادر و دارنده آن تضمینی جزء اعتبار صادرکننده ندارد. انواع آن به شرح زیر می‌باشد:

  • چک بانکی به روز

    باید به صورت نقد و بدون وعده صادر شود.

  • چک بانکی مشروط

    در متن آن، وصول وجه منوط به تحقق شرطی باشد. به طور مثال خریدار ملکی، تمام یا قسمتی از مبلغ معامله را به صورت یک فقره چک بانکی صادر و در اختیار طلبکار (فروشنده) یا واسطه (بنگاه) بگذارد و شرط کند که تنها پس از انتقال سند در محضر، طلبکار حق داشته باشد به بانک مراجعه و وجه آن را وصول کند.

  • چک وعده دار

    تاریخی که در متن آن درج شده است براي فردا یا یک هفته و یا یک ماه و یا یک سال آینده باشد. البته لازم بذکر است که صدور آن بدون وعده، بسیار نادر است.

خط پاسخگویی وکلای پاسارگاد : ۲۶۷۶۱۷۵۰ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)

اجزای چک بانکی

  • نام و نام خانوادگی حساب در پایین برگه

  • لوگوی بانک در بالای برگه

  • مهر شعبه بانک محل صدور

  • سریال برگه

موارد تکمیل شونده چک

  • تاریخ وصول

  • مبلغ

  • تعیین ذینفع و در صورتی که تعیین نگردد، ملاک شخص حامل آن خواهد بود.

  • امضا که مهمترین بخش می‌باشد.

تفاوت چک حقوقی و کیفری

قوانین چک بسیار گسترده و متنوع است و نمی‌توان تمام موارد را در چند سطر خلاصه نمود. یکی از مهمترین مسائلی که در این حوزه مطرح است، حقوقی یا کیفری بودن آن می‌باشد. حقوقی و کیفری بودن از جمله اصطلاحاتی است که در مورد چک بلامحل و برگشتی به کار می‌رود. در صورتی که کیفری باشد، می‌توان حکم جلب شخص را گرفت و وی را روانه زندان نمود. کیفری روند رسیدگی سریع‌تری نسبت به حقوقی دارد. در صورت که حقوقی باشد، در صورت وجود مال به نام صادر کننده می‌توان وجه آن را از وی گرفت.

چک حقوقی

در موارد زیر از نظر قانونی حقوقی می باشد:

در صورتی که در متن آن، جهت ضمانت بودن ذکر شود، حقوقی است.

در صورتی که صادر کننده فوت کند، حقوقی است.

در صورتی که بدون تاریخ باشد و یا اثبات گردد که صادر کننده تاریخ نزده، حقوقی است.

در صورتی که وعده دار باشد، حقوقی است. این موضوع یکی از حساسترین مباحث است! چکی قابلیت طرح کیفری دارد که روز باشد. در واقع چکی که برای تاریخی غیر از تاریخ روز باشد، اساسا حقوقی است. البته صادر کننده باید به روز نبودن آن را به اثبات برساند. یعنی بتواند ثابت کند که آن را مثلا دو ماه پیش برای تاریخ وصول کشیده است.

در صورتی که فردی که در وجه وی صادر شده، ظرف 6 ماه از تاریخ گواهی عدم پرداخت شکایت کیفری ننماید، حقوقی است.

اگر شخصی که در وجه وی صادر شده، ظرف 6 ماه از تاریخ مندرج در آن (تاریخ وصول) به بانک مراجعه نکند و گواهی عدم پرداخت دریافت نکند، حقوقی است.

صادر کننده مبلغ را قبل از تاریخ شکایت بپردازد و لاشه را دریافت کند.

شاکی بعد از شکایت ترتیب انتقال چک مورد شکایت را به دیگری بدهد.

هرگاه وصول وجه منوط به تحقق شرطی شده باشد و در متن آن قید شده باشد.

درصورتیکه بعد از برگشت به شخص دیگر منتقل شود که در این صورت شخص اخیر حق تعقیب جزایی را ندارد.

و بسیاری موارد دیگر!

خط پاسخگویی وکلای پاسارگاد : ۲۶۷۶۱۷۵۰ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)

چک سفید امضا

چکی است که صادر کننده آن را فقط امضاء کرده و به طرف مقابل می دهد تا وی بتواند هر زمان که اراده می کند سایر مندرجات آن راتکمیل و آن را به بانک بدهد. در واقع، چک بانکی است که پر نشده است یعنی که فقط دارای امضاء بوده و به حامل آن اجازه می دهد تا مبلغ مشخصی را در زمان مشخص در آن بنویسد.

حال چنانچه سفید امضاء و فاقد مبلغ باشد هدف مورد نظر محقق نمی شود و این موضوع، چک بانکی سفید امضاء را از شمار اسناد تجاری خارج می سازد. ماده ۳۱۰ یاد شده قانون تجارت، چک بانکی را وسیله ای برای پس گرفتن وجه از محال علیه یا واگذاری وجهی به دیگری معرفی کرده است. بدیهی است در صورتیکه سند اساسا به لحاظ فاقد درج مبلغ در آن، قابلیت این امر را نمی تواند داشته باشد و چک به حساب نمی آید. برخی دیگر از مواد قانونی نیز مانند ماده ۳۱۱ قانون تجارت مبنی بر اینکه: «… پرداخت وجه نباید وعده داشته باشد» و همچنین ماده ۳۱۳ قانون تجارت که می گوید «وجه باید به محض ارائه کار سازی شود» به نحوی می توانیم این معنا را تایید می‌کند که در آن باید مبلغ درج شود.

نکته: چک بانکی سفید امضا دارای ماهیت حقوقی است.

مجازات صدور چک بلامحل

از جرائم قابل گذشت است لذا شاکی در هر مرحله از دادرسی اگر رضایت و گذشت خود را اعلام نماید، مرجع قضائی به استناد بند الف ماده 6 قانون آئین دادرسی کیفري قرار موقوفی تعقیب صادر می‌نماید و اگر حکم قطعی صادر شده باشد و جزاي نقدي در حکم پیش‌بینی شده باشد و شاکی بخواهد رضایت دهد متخلف به یک سوم جزاي نقدي در حکم و به دستور دادستان به خزانه دولت واریز می‌شود. به استناد ماده 2 قانون صدور آن، جزء اسناد عادي لازم الاجرا است و در حکم اسناد رسمی محسوب نمی‌شود از طرفی جعل آن هم در حکم اسناد رسمی نیست. منظور از چک بلامحل همان پرداخت نشدنی است.

در چک اصل بر آن است که به تاریخ روز باشد، برعکس سفته که اصل آن است که وعده‌دار باشد.

خط پاسخگویی وکلای پاسارگاد : ۲۶۷۶۱۷۵۰ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)

همانطور که مشاهده می‌شود، قوانین چک بسیار گسترده و پیچیده است و باید در هنگام صدور و یا دریافت آن حتما از مشاوره حقوقی استفاده شود. موسسه حقوقی وکلای دادگستر پاسارگاد آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی و قبول پرونده در زمینه وصول مطالبات، چک برگشتی و قراردادهای مالی می‌باشد.

مطالب مرتبط :