در حقوق ایران صدور حکم طلاق در صلاحیت انحصاری دادگاه خانواده قرار دارد. مطابق با قانون حمایت خانواده رسیدگی در دادگاه خانواده، منوط به نگارش دادخواست و ارسال آن به دادگاه می باشد. به طور کلی دو نوع طلاق توافقی و غیرتوافقی در نظام حقوقی ایران انجام می پذیرد. طلاق توافقی به درخواست زوجین و با تنظیم توافقنامه طلاق و تایید آن توسط دادگاه صورت می گیرد. در مقابل طلاق غیرتوافقی تنها به درخواست یکی از زوجین (زن یا شوهر)، انجام می پذیرد. مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی چنانچه یکی از طرفین دعوای طلاق در هیچ یک از جلسات دادرسی حضور پیدا نکند و احضاریه های دادگاه نیز به او ابلاغ نشده باشد، حکم طلاق، نسبت به او غیابی خواهد بود و قابل اعتراض خواهد بود.
راهکار اصلی برای اعتراض به طلاق غیابی، واخواهی است. در واقع برای طرف دعوی که در جلسات حضور نداشته و فرصت ارائه اظهارات به وی داده نشده است، این حق وجود دارد که پرونده را برای بار دیگر به جریان بیندازد تا از ابتدا به آن رسیدگی شود. این اعتراض که واخواهی نام دارد، تنها در مواردی قابل اعمال دارد که حکم طلاق به صورت غیابی صادر شده باشد. افراد مقیم ایران بیست روز از تاریخ ابلاغ و افراد مقیم خارج از کشور دو ماه از تاریخ اطلاع یافتن از حکم طلاق غیابی می توانند تقاضای واخواهی را مطرح سازند. در ادامه به بررسی مهمترین مسائل حقوقی مربوط به اعتراض به طلاق غیابی یا همان واخواهی خواهیم پرداخت.
آیا حکم حکم طلاق غیابی قابل اعتراض است؟
نخست باید به این موضوع توجه داشت حکم طلاق که توسط دادگاه خانواده صادر می شود خواه به صورت حضوری و خواه به صورت غیابی، قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور است. در نتیجه اگر حکم طلاق به صورت حضوری صادر و به طرفین ابلاغ شده باشد، برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج دو ماه فرصت فرجام خواهی از رای در دیوان عالی کشور وجود دارد. چنانچه حکم به صورت غیابی صادر شده باشد، مهلت فرجام خواهی از حکم، پس از به پایان رسیدن مهلت واخواهی آغاز می گردد.
تفاوت ها و شباهت های فرجام خواهی و اعتراض به طلاق غیابی
فرجام خواهی و واخواهی از حکم طلاق دارای تفاوت هایی هستند که در ادامه به معرفی برخی از مهمترین این تفاوت ها خواهیم پرداخت:
- همانطور که اشاره شد رسیدگی به فرجام خواهی از حکم طلاق، در صلاحیت شعب دیوان عالی کشور قرار دارد. شعب دیوان عالی کشور در تهران و برخی از شهرهای کلان مثل مشهد، قم و شیراز مستقر است. در حالی که رسیدگی به واخواهی در همان دادگاه نخستین انجام می گیرد که در ابتدا به موضوع رسیدگی کرده است.
- واخواهی تنها در مورد اعتراض به طلاق غیابی قابلیت اعمال دارد. در حالی که فرجام خواهی هم نسبت به احکام طلاق غیابی و هم نسبت به احکام طلاق حضوری قابلیت اعمال دارد. مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه صادر کننده حکم باید در ذیل حکم حضوری بودن یا غیابی بودن حکم و همچنین قابلیت واخواهی و فرجام خواهی آن را بیان کند. در صورت عدم انجام این کار قاضی دادگاه مرتکب تخلف شده است.
- در فرجام خواهی، دیوان عالی کشور تنها در مورد آنچه که نسبت به آن تقاضای فرجام خواهی شده است، تصمیمی گیری خواهد کرد. این در حالی است که با پذیرش درخواست واخواهی، دادگاه رسیدگی کننده به موضوع مکلف است در ماهیت دعوی ورود کرده و نسبت به تمام ابعاد پرونده تعیین تکلیف نماید.
- وجه تشابه واخواهی و فرجام خواهی در مورد حکم طلاق این است که در هر دو مورد، درخواست کننده باید مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی هزینه دادرسی را پرداخت کند. البته زوجه می تواند به استناد ماده 5 قانون حمایت خانواده، از پرداخت هزینه دادرسی موقتاً (تا صدور حکم به نفع او)، معاف گردد.
نمونه دادخواست ابطال طلاق غیابی از طرف زن
دلایل و منضمات: سند نکاحیه طلاق نامه گواهی پزشکی قانونی استشهادیه محلی و عند الزوم شهادت شهود
شرح خواسته:
ریاست محترم دادگاه ……………
با سلام و احترام
اینجانب …………… فرزند …………… در مورخ …/…./…. به موجب سند نکاحیه شماره …………… در دفترخانه شماره …………… به آدرس …………… با میزان مهریه …………… به عقد نکاح دائم جناب آقای …………… در آمدم و حاصل این ازدواج دو فرزند به نامهای …………… ساله و …………… ساله می باشد. در دفترخانه شماره
متاسفانه خوانده در تاریخ …../../…… در غیاب، اینجانب اقدام به ثبت دادخواست طلاق نموده اند و در مورخ …../../…… بدون حضور بنده در هیچ یک از مراحل رسیدگی موفق به اخذ گواهی عدم سازش از دادگاه صالح گردیده است. پس از آن در مورخ …../…../…… به دفترخانه شماره مراجعه کرده و پس از جاری شدن صیغه طلاق توسط دفترخانه اقدام به ثبت واقعه طلاق غیابی کرده است.
با توجه به اینکه ایشان از جنون ادواری برخوردار می‌باشد و هنگام ثبت و جاری شدن صیغه طلاق نیز به استناد گواهی پزشکی قانونی در حالت جنون به سر می برده و از آنجا که بنده نیز به استناد مدارک پزشکی قانونی در تاریخ جاری شدن صیغه طلاق غیابی در حالت عادت ماهیانه خود به سر میبردم صیغه طلاق غیابی جاری شده و ثبت واقعه آن صحیح نبوده و به استناد شرع و قانون باطل می باشد. لذا اینجانب به موجب این دادخواست و با استناد به ادله اثبات پیوستی از آن مرجع محترم تقاضای رسیدگی و صدور حکم به ابطال طلاق غیابی ثبت شده را استدعا دارم.
نکات حقوقی تکمیلی در خصوص حکم طلاق
بر اساس قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۲ در حال حاضر انجام هرگونه طلاق و جدایی در عقد ازدواج دائم، منوط به صدور گواهی عدم امکان سازش است. صدور این گواهی در صلاحیت دادگاه خانواده محل اقامت زوجین قرار دارد. صدور حکم طلاق نیز در صلاحیت همین دادگاه می باشد. دادگاه خانواده با حضور مقام قضائی رئیس و قاضی مشاور تشکیل می شود. نظر قاضی مشاور مشورتی است و رئیس دادگاه باید در ضمن صدور حکم به نظر مشاور اشاره کند. پس از صدور گواهی عدم امکان سازش و قطعی شدن آن، زوجین سه ماه فرصت دارند تا به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه کرده و با جاری ساختن صیغه طلاق از هم جدا شوند.
چنانچه زوجین یا یکی از آنان به دلیلی مانند زندان، بیماری، جنگ، بلایای طبیعی و … در غیبت باشد، طرف دیگر می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و با تقدیم دادخواست طلاق، از او جدا شود.
حقوق خانواده و دعوای طلاق دارای ابعاد تخصصی حقوقی و کارشناسی می باشد. توصیه می شود پیش از انجام اقدامات عملی در زمینه دعوای طلاق، با یک یا چند نفر وکیل طلاق پایه یک دادگستری متخصص در امور خانوادگی مشاوره حقوقی داشته باشید. نشانی: تهران، میرداماد، خیابان اطلسی، نبش خیابان تاج بخش، پلاک ۵، طبقه دوم، واحد ۴.
ثبت ديدگاه