گاهی اوقات ممکن است زن و شوهری که با یکدیگر ازدواج می کنند، بنا بر دلایلی بخواهند از یکدیگر جدا شوند. در صورتی که یکی از زوجین در یکی از کشورهای خارجی ساکن باشد، سوالی که پیش می آید این است که دعوای زن و مرد در چنین شرایطی در چه محکمه ای رسیدگی می شود؟ آیا طی کردن پروسه طلاق ایرانیان خارج از کشور نیازمند وکیل طلاق است؟
درباره مرجع رسیدگی به دعوای ایرانیان خارج از کشور برای جدایی و طلاق در قانون موارد زیادی در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال مطابق ماده ۱۴ قانون حمایت از خانواده “هرگاه یکی از زوجین مقیم خارج از کشور باشد، دادگاه محل اقامت طرفی که در ایران اقامت دارد برای رسیدگی صالح است.”
در صورتی که زوجین در خارج از کشور اقامت داشته باشند، اما یکی از زوجین به صورت موقت در ایران ساکن باشد، در این صورت نیز دادگاه محل سکونت شخصی که در ایران سکونت دارد را به عنوان دادگاه صالح معرفی می کند. همچنین در صورتی که زوجین هر دو به طور موقت در ایران سکونت داشته باشند، دادگاه محلی که زوجه به صورت موقت ساکن آنجاست را برای رسیدگی به دعوای آن ها صالح می داند.
طلاق ایرانیان خارج از کشور
در صورتی که هیچ یک از زن و مرد در ایران سکونت نداشته باشند، دادگاه شهر تهران برای رسیدگی به دعوای این زوج صلاحیت خواهد داشت. مگر زن و مرد برای اقامه دعوای طلاق در جای دیگر با یکدیگر توافق نمایند. توجه داشته باشید مطابق قوانین کشور ایران دادگاه های داخل کشور باید صلاحیت دادگاهی که زوجین انتخاب کرده اند را احراز نمایند.
مطابق ماده ۱۵ قانون حمایت از خانواده به ایرانیان مقیم خارج از کشور اجازه داده شده تا دعاوی خانوادگی خود را در مراجع صلاحیت دار محلی که در آنجا اقامت دارند، مطرح نمایند. احکام مربوط به این محاکم در ایران اجرا نمی‌شود، مگر در صورتی که دادگاه دارای صلاحیت ایرانی، این احکام را مورد بررسی قرار دهد و حکم تنفیذی صادر نماید.
براساس ماده ۶ قانون مدنی “قوانین مربوط به احوال شخصیه، از قبیل نکاح و طلاق و اهلیت اشخاص و ارث، در مورد تمامی اتباع ایران، حتی اگر مقیم خارج باشند، مجری خواهد بود.”
شرایط طلاق توافقی ایرانیان مقیم خارج
همانطور که در داخل کشور مراحل طی کردن طلاق توافقی بسیار راحت‌تر از انواع دیگر طلاق است، در مورد سایر کشورها نیز دادگاه های ایران، طلاق هایی که به صورت توافقی می باشند و رای آن ها خارج از کشور ایران صادر شده است را سریع تر تنفیذ می نمایند. همچنین در طلاق هایی که در دادگاه های کشورهای دیگر صورت می گیرد، اگر شوهر در برگه اول پرونده متقاضی طلاق باشد، حکم طلاق خیلی سریع تر تنفیذ می‌شود. اما در صورتی که زن تقاضای طلاق داشته باشد، این روند مقداری طولانی‌تر خواهد بود.
در مورد طلاق ایرانیان خارج از کشور، در صورتی که زوجین در خارج از کشور متقاضی طلاق باشند. پس از مشخص شدن دادگاه صالح در محل اقامت زوجین، حکم نیز در دادگاه ایران پذیرفته خواهد شد. لازم است زوجین حکم طلاق صادر شده در خارج از کشور را در ایران نیز به ثبت برسانند. توجه داشته باشید که سردفتران دفاتر رسمی کشور و دفاتر کنسولی در سایر کشورها نمی‌توانند، طلاقی که در محاکم یکی از کشورهای خارجی صادر شده است را ثبت نمایند.
تنها در صورتی می توانند این طلاق ها را ثبت کنند که حکم طلاقی که در محاکم خارج از ایران صادر شده است، در یکی از دادگاه های خانواده در کشور تنفیذ شده باشد. یعنی زوجین پس از دادن درخواست طلاق و مشخص شدن رای دادگاه کشور خارجی، باید آن را در دادگاههای ایران به تایید برسانند تا این رای نافذ شود.
ثبت طلاق ایرانیان خارج از کشور
توجه داشته باشید در این بین موردی که دارای اهمیت زیادی است، این است که کدام یک از زوجین خواهان طلاق می باشد. همانطور که اشاره شد، در دادگاه های داخل کشور طلاق توافقی به راحتی پذیرفته می شود. همچنین در صورتی که مرد متقاضی طلاق باشد ( طلاق از سمت مرد ) صادر شدن حکم طلاق راحت از زمانی است که زن ( طلاق از سمت زن ) تقاضای طلاق داشته باشد.
هنگامی که زن در یکی دادگاه های خارج از کشور تقاضای طلاق داشته باشد و حکم طلاق وی در یکی از دادگاه های خارج از کشور صادر شود، اگر مرد راضی به طلاق نباشد. مدرک طلاق خارجی در دادگاه های کشور تنها به عنوان یک مدرک و دلیل از نارضایتی زن برای ادامه زندگی زناشویی پذیرفته می شود. بنابراین در چنین مواردی تنفیذ به راحتی انجام نخواهد شد.
نحوه جدا شدن ایرانیان مقیم خارج که اقلیت مذهبی باشند
براساس اصول ۱۲ و ۱۳ قانون اساسی، دین رسمی کشور ایران اسلام و مذهب شیعه می باشد. پیروان دیگر مذاهب نیز در انجام مراسمات مذهبی خود مطابق فقه خودشان کاملا آزاد می باشند. همچنین در تعلیم دینی و دعاوی مانند ازدواج، طلاق، ارث و وصیت در دادگاه های کشور ایران دارای رسمیت می باشند. در هر منطقهای از کشور که اکثریت مردم آن پیرو یک مذهب باشند، مقررات محلی به اندازه اختیارات شوراها مطابق آن مذهب خاص خواهد بود.
همچنین ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی اقلیت‌های دینی در کشور هستند که در محدوده تعریف شده در قانون برای انجام مراسمات دینی خود آزاد می باشند. این اقلیت ها می توانند در احوال شخصیه و تعلیم دین خود مطابق آیین خود عمل نمایند. درباره طلاق این اقلیت های مذهبی نیز، اگر زوجین مقیم یکی از کشورهاي خارجی باشند و در مذاهبشان مراحل خاصی برای طلاق در نظر گرفته نشده باشد. همچنین حقوق کشوری که در آن اقامت دارند با حقوق مذهبی این افراد تعارض داشته باشد، دین حاکم در کشور ایران صلاحیت دادن حکم درباره این افراد را خواهد داشت.
مطابق ماده ۱۴ قانون حمایت از خانواده، “صلاحیت محاکم و نحوه رسیدگی به دعاوی خانوادگی ایرانیان مقیم خارج از کشور با توجه به شرایط و محل اقامت زوجین، متفاوت است.”
ثبت ديدگاه