5/5 - (1 امتیاز)

تعریفی که در قانون مجازات اسلامی برای دیه یا ارش وجود دارد، این است که اگر فردی به فرد دیگر صدمه ای وارد نماید که باعث آسیب رسیدن به جان یا اعضای بدن وی شود، باید مالی را به عنوان دیه به فرد یا اولیای دم وی در صورتی که فرد فوت کرده باشد، پرداخت نماید. دیه کامل یک انسان مقدار ثابتی نیست و هر سال مطابق با بالا رفتن تورم در کشور نرخ دیه نیز افزایش می یابد. قوه قضائیه هر سال نرخ دیه همان سال را اعلام می کند. علاوه بر مبلغی که برای دیه در ماه های عادی سال در نظر گرفته می شود، مبلغی نیز برای دیه ماه حرام به طور جداگانه در نظر گرفته شده است. افزایش دیه در ماه های حرام ریشه در فقه اسلامی و قانون مجازات اسلامی دارد.

برای اطلاع و دریافت مشاوره در زمینه دیه و یا قتل به وکیل کیفری با تجربه مراجعه نمایید.

مبلغ دیه امسال برای ماه های عادی و حرام

مبلغ دیه در سال ۱۴۰۱ برای یک انسان ۶۰۰ میلیون تومان می باشد. در صورتی که فردی محکوم به دادن دیه در ماه های عادی سال شود، باید مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان بپردازد.

از آنجایی که مبلغ دیه در ماههای حرام افزایش می یابد، مبلغی بر دیه اضافه خواهد شد. این مبلغ معادل یک سوم مبلغ کل دیه برای انسان است که در سال ۱۴۰۱ با توجه به مبلغ تعیین شده برای دیه ۲۰۰ میلیون تومان می باشد. به طور کلی دیه کامل یک انسان در ماههای حرام مبلغ ۸۰۰ میلیون تومان است. این مبلغ هر سال افزایش می یابد و توسط قوه قضائیه میزان دیه هر انسان در ماه های عادی و ماههای حرام سال اعلام می شود.

محاسبه دیه در ماه حرام

دلیل افزایش نرخ دیه در ماه های حرام چیست؟

قبل از پاسخ به این سوال بهتر است به بیان فلسفه افزایش دیه ماههای حرام بپردازیم. افزایش دیه یا تغلیظ دیه ریشه در اسلام دارد. در زمان اعراب جاهلیت که قبل از ظهور اسلام در عربستان زندگی می کردند، قتل و غارت و کشت و کشتار زیادی بود. از این رو با ورود اسلام به سرزمین اعراب برای کاهش غارت و کشت و کشتار اعراب جاهلیت، اسلام حکم بر حرام بودن ۴ ماه از ماه های قمری را داد. با این کار لااقل مردم در این مدت با آرامش بیشتری زندگی می کردند. بنابراین سخت گیری های خیلی زیادی در این ماه ها در مورد غارت و کشتار وجود داشت. به طوری که اگر افرادی مرتکب این خطاها در یکی از ماههای حرام می شدند، مجازات های سنگین تری نسبت به ماه های عادی سال باید متقبل می شدند.

قرآن مجید نیز بر این حکم اسلام مهر تایید زده است و بر حرمت ماه های حرام تاکید زیادی دارد. اسامی ماه های حرام به ترتیب زیر می باشد:

  • ماه ذی حجه
  • ماه ذیقعده
  • ماه محرم الحرام
  • ماه رجب

در این چهار ماه اصطلاحاً دیه تغلیظ می شود یا افزایش می یابد. به این نکته توجه داشته باشید که افزایش دیه تنها مربوط به ماههای حرام نمی باشد. در صورتی که در خانه خدا که در مکه واقع شده است نیز جنایتی رخ دهد، مشمول تغلیظ دیه خواهد شد. طبق ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی تغلیظ دیه تنها در مورد حرم کعبه که در شهر مکه واقع است، موضوعیت دارد و حرم ائمه معصومین شامل تغلیظ دیه ماههای حرام نمی شود.

محاسبه دیه در ماه محرم، ذی الحجه، رجب و ذی القعده

شرایط افزایش دیه و محاسبه میزان دیه به شرح زیر است:

  • مرتکب شدن عمل قتل و فوت شدن مقتول

طبق ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی در صورتی که فردی در یکی از ماههای حرام مرتکب عمل قتل شود، به طوری که مقتول در همان ماه فوت کند، چه عمل قتل عمدی باشد یا غیر عمد، دیه تغلیظ می یابد و دیه ماه حرام باید به اولیای دم مقتول پرداخت شود. همچنین اگر فردی در یکی از ماههای حرام مرتکب قتل شود و فرد مقتول در ماههای حرام فوت نکند، به طوری که پس از سپری شدن مدت زمانی در یکی از ماه های عادی سال فوت کند، دیه تغلیظ نخواهد شد و دیه ماههای حرام به مقتول تعلق نمی گیرد.

  • تاثیر نداشتن نوع قتل بر تغلیظ دیه

 تغلیظ دیه در ماههای حرام بستگی به عمد یا غیر عمد بودن قتل در این ماهها ندارد. در هر صورت اگر قتلی در این ماهها رخ دهد، دیه آن به صورت تغلیظ یافته محاسبه خواهد شد. به همین دلیل زمانی که خودروی خود را بیمه می کنید، توسط شرکت های بیمه، دیه ماههای حرام نیز پوشش داده می شود. زیرا ممکن است در یکی از ماههای حرام بر اثر رخ دادن تصادف رانندگی به طور غیر عمد یک قتل انجام شود.

  • اعمال تغلیظ دیه در ماه های حرام برای تمام افراد

مطابق با قانون ۵۵۶ قانون مجازات اسلامی فرقی ندارد فردی که در یکی از ماههای حرام به قتل رسیده است، بالغ باشد یا نابالغ. در هر صورت دیه تغلیظ می شود و قاتل باید دیه ماههای حرام را پرداخت نماید. همینطور در حکم تغلیظ ماه های حرام تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد. به طوری که اگر مقتول یک زن نیز باشد، مشمول تغلیظ دیه در ماههای حرام خواهد شد.

به این نکته توجه داشته باشید که در مورد سقط جنین نیز اگر جنینی که در یکی از ماههای حرام سقط شده است، دارای روح باشد، دیه سقط وی تغلیظ خواهد شد و باید دیه سقط جنین در ماههای حرام پرداخت شود.

  • تغلیظ دیه تنها مختص قتل نفس است

مطابق با ماده ۵۵۷ قانون مجازات اسلامی تغلیظ یا افزایش دیه در ماههای حرام تنها در مورد قتل نفس می باشد. این به این معنا است که اگر فردی در یکی از ماههای حرام به فردی دیگر ضربه ای وارد نماید که محکوم به دادن دیه شود‌، به دلیل اینکه در ماه جرم اتفاق افتاده است، دیه تغلیظ نخواهد شد و فرد باید مطابق قانون دیه عضوی که به آن آسیب رسانده است را برابر با ماه های عادی سال پرداخت نماید.