5/5 - (1 امتیاز)

یکی از دعاوی که در مورد اموال غیر منقول مطرح می شود تصرف عدوانی است. آثار و تبعات طرح چنین دادخواستی برای خواهان و خوانده می تواند متفاوت باشد و با توجه به مدارک و مستنداتی که در اختیار دارند باید درباره پرونده و لایحه دفاعیه تصمیم گیری کرد. کمک گرفتن از وکیل متخصص ملکی در زمینه دعاوی تصرف باعث می شود راهکار مناسب در اختیار افراد قرار بگیرد و در مدت زمان کوتاهی به نتیجه مورد نظر خود برسند. 

خط پاسخگویی وکلای پاسارگاد : ۲۶۷۶۱۷۵۰-۰۲۱

تعریف تصرف عدوانی

در ابتدا برای روشن شدن مفاهیم حقوقی باید به تعریف تصرف عدوانی پرداخت. در ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی آمده است که:

دعوی تصرف عدوانی عبارتست از:

ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می نماید.» 

در بیان ساده تر باید گفت تصرف عدوانی عبارتند از اینکه شخصی بدون رضایت با اعمال زور ملک، زمین یا باغی را از دست شخصی که بر اساس قرارداد بر آن ملک  دارای حق می باشد خارج نماید، و بر آن مسلط شود.

تصرف عدوانی

در چنین شرایطی مراجعه به مشاوره حقوقی اهمیت زیادی دارد. با راهنمایی وکیل می توان تصمیم گرفت که چنین دعوایی را در کدام مرجع حقوقی و با چه روش های قانونی مطرح نمود. 

ارکان مهم در تحقق تصرف

برای آنکه بتوان دعوی تصرف عدوانی را مطرح نمود نیازمند سه شرط اساسی می باشد. 

الف) سبق تصرفات خواهان: به این معنا که خواهان باید اثبات نماید که پیش از این بر ملک مورد نظر تسلط داشته و سابقه تصرفات وی در دادگاه محرز شود. 

ب) نبود سابقه تصرف خوانده: ضمن اثبات سابقه تصرفات خواهان، درباره ی خوانده باید ثابت شود که در گذشته هیچ گونه حق تصرفی در ملک نداشته است. نبود اختیار تصرف و سبق خوانده شرط مهم در دعوای تصرف عدوانی است. 

ج) عدوانی بودن تصرفات خوانده: بعد از اثبات دو شرط گفته شده، باید با ارائه مدارک ثابت نمود که خوانده در حال حاضر به نحوه عدوانی بر ملک مسلط شده است، و استیلای وی بر ملک بر پایه هیچ گونه قرارداد و سند معتبری نمی باشد. 

نحوه شکایت تصرف عدوانی

همانطور که گفته شد دعوای تصرف عدوانی را می توان در مراجع مختلف و با روش حقوقی یا کیفری مطرح نمود. هر کدام از این روش ها آثار مربوط به خود را خواهد داشت که در زیر به آن پرداخته می شود. 

طرح دعوی تصرف عدوانی در دادگاه کیفری

یکی از روش های موثر در طرح دعوی تصرف به نحو عدوان مراجعه به دادگاه کیفری می باشد اما ارائه شکایت دارای ویژگی هایی است که شاکی باید به آن توجه نماید. 

اولین نکته آن است که در این مرجع نیاز به ارائه دادخواست نیست و صرف تنظیم شکایت علیه شخص متصرف، وی تحت تعقیب قرار خواهد گرفت، در این صورت نیاز به طرح دادخواست رفع تصرف عدوانی نخواهد بود، و چنانچه شخص محکوم به عدوانی بودن تصرف شود، قرار رفع تصرف صادر می شود. 

نکته دوم آن است که اگرچه مسیر دادرسی کیفری بسیار کوتاه تر از دادرسی حقوقی است اما شاکی می بایست با دفاعیات محکمه پسندی وارد دادگاه شود. مهمترین دفاع ارائه سند مالکیت و مستنداتی است که مالک بودن وی را ثابت می کند. بنابراین می توان گفت دعوی تصرف عدوانی در دادگاه کیفری چنانچه از طرف شخص مالک مطرح شود، اثر بخش تر خواهد بود، و نتیجه بهتری را در پی دارد. 

در دادگاه کیفری به قرار مجرمیت متهم رسیدگی خواهد شد و دادگاه تلاش می کند که مجرم بودن وی را احراز نماید. در این رسیدگی باید ثابت شود که متهم به عدوانی بودن  تصرفات خود علم و آگاهی کامل داشته و با نیت ضرر زدن به دیگری وارد عمل شده است. در صورتی که مجرمیت شخص اثبات سود بنابر ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی شخص مجازات خواهد شد. 

در ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی برای تعیین مجازات شخص آمده است که:

اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی يا ايجاد مزاحمت يا ممانعت از حق در موارد مذكور نمايد به مجازات يك ماه تا يك سال حبس محكوم‌می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی يا رفع مزاحمت يا ممانعت از حق يا اعاده وضع به حال سابق نمايد.» 

طرح دعوی تصرف در دادگاه حقوقی

طرح دعوی تصرف عدوانی در دادگاه حقوقی ویژگی هایی دارد که چنانچه وکیل ارائه دادخواست در این مرجع را به صلاح موکل خود بداند، اقدامات لازم را انجام خواهد داد. 

اولین مسئله در طرح چنین دعوی آن است که نیاز به ارائه سند مالکیت نخواهد بود، و به عبارت دیگر اثبات مالکیت خواهان مورد توجه مقام قضایی نیست. آنچه که در دادگاه حقوقی باید اثبات شود سبق تصرفات خواهان است، و صرف آنکه خواهان بتواند سابقه تصرف خود را در دادگاه ثابت کند، می تواند به کسب نتیجه دلخواه خود امیدوار باشد. 

نکته دیگری که در دعوی حقوقی اهمیت دارد آن است که اگرچه مسیر چنین دادرسی طولانی تر است اما در صورتی که دعوای خواهان مورد پذیرش دادگاه قرار بگیرد وی می تواند به تمام خواسته های خود از جمله خسارات مالی، اجرت المثل ایام تصرف و… برسد. باید توجه داشت که در پرونده تصرف عدوانی احیا حقوق مالی و بازگرداندن حق تصرف برای خواهان نسبت به تبعات کیفری آن از اولویت بالاتری برخوردار است. 

با توجه به اینکه در دعوای حقوقی تصرف عدوانی ارائه سند مالکیت ضرورت ندارد، و اثبات تصرفات خواهان هرچند به مدت کوتاه و کمتر از یک سال برای اثبات حق تصرف وی کافی می باشد، طرح چنین دعوایی از طرف مستاجر روش مناسبی خواهد بود. 

درباره مرجع صالح برای رسیدگی به دعوی تصرف عدوانی باید گفت دادگاه محل وقوع ملک در این باره صالح به رسیدگی است و هر چند خوانده در محل دیگری اقامت داشته باشد، خواهان باید برای طرح دعوی به دادگاه محل وقوع ملک مورد نظر مراجعه کند. در حال حاضر ثبت دادخواست به صورت الکترونیک بوده و دفتر خدمات الکترونیک قضایی چنین دادخواستی را ثبت می کند.