چک ضمانت یکی از انواع اسناد تجاری محسوب می شود که اعتبار قانونی دارد. این چک برخلاف انواع عادی، تنها زمانی قابل وصول است که دادگاه اجازه آن را صادر کرده باشد، اما چرا؟ به نظر شما چک ضمانت چیست و چه تفاوتی با چک های عادی دارد؟ این نوع چک چه تعهداتی برای طرفین دارد؟ شرایط صدور آن به چه شکل است؟ این ها از جمله سوالات مهمی است که در ادامه به آن ها پاسخ خواهیم داد.
چک در حالت کلی یک سند تجاری محسوب می شود. کارکرد اصلی این سند، تسهیل روابط مالی است. در واقع شما به واسطه چک و در صورت موافقت طرف مقابل امکان مبادله مالی خواهید داشت. این چک به نوعی شبیه به قولنامه ای است که صادر کننده چک بر اساس آن موظف است در تاریخی مشخص مقدار پول مشخصی را به فرد دریافت کننده چک بدهد.
خط پاسخگویی وکلای پاسارگاد : ۲۶۷۶۱۷۵۰-۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
تعریف چک ضمانت
اما با بولد تر شدن مسائل مالی و مهم جلوه کردن مفهوم “پول” عملا چک نیز کم کم کاربری های دیگری نیز پیدا کرد. آن چیزی که امروز شاهد آن هستیم این است که چک در قراردادها تبدیل به یک ضمانت قابل اجرا شده است.
در کلام ساده تر چک ضمانتی است که از طرف متعهد در یک قرارداد به طرف دیگر قرارداد داده می شود. بر اساس این قرارداد طرف متعهد اگر خلف وعده کند یا بر تعهدات خودش پایبند نباشد، طرف دیگر قرارداد می تواند با اثبات این خلف وعده یا پایبند نبودن به بندهای قرارداد، از دادگاه حکم وصول چک ضمانت را دریافت کند.
معمولا مبلغ این چک به اندازه ای در نظر گرفته می شود که در صورت اجرا نشدن تعهدات این مبلغ بتواند تمام یا بخشی از خسارات وارده به طرف دیگر قرارداد را جبران کند.
شرایط صدور چک ضمانت
اولین مسئله ای که باید در مورد چک ضمانت بدانید، شرط صادر کردن آن است. وقتی از مفهوم ” ضمانت ” صحبت می کنیم باید این مسئله را در نظر بگیریم که ضمانت در برابر اجرای یک سری تعهدات ایجاد می شود. در کلام ساده تر زمانی نیاز به ضمانت داریم که تعهداتی نیز مطرح شده باشد. تعهدات نیز زمانی مورد بررسی قرار می گیرد که قراردادی در بین باشد و این قرارداد بر اساس توافق طرفین تدوین و امضا شده باشد.
بنابراین اگر بخواهیم به طور خلاصه بیان کنیم چک ضمانت تنها در طی یک قرارداد صادر می شود. زمانی که قراردادی نباشد تا تعهدات را مشخص کند، عملا این نوع چک هیچ اعتباری ندارد.
مسئله مهم دیگر این است که ممکن است فرد در یک قرارداد ده ها تعهد داشته باشد. در این حالت از او ده چک به عنوان تضمین گرفته نمی شود. این چک معمولا بر اساس مجموعه از ارزش مادی تعهدات یا مهمترین تعهد در قرارداد صادر می شود.
اما از نظر ظاهری اگر بخواهیم بیان کنیم، چک تضمین هیچ تفاوتی با چک های عادی و قابل وصول در بانک ندارد. این چک درست مانند یک چک عادی باید به طور کامل پر شود و بخش هایی مانند مبلغ، تاریخ، امضا و … باید به طور دقیق و بدون هیچ خط خوردگی نوشته شود.
تفاوت بین چک ضمانت و عادی
تفاوت اصلی بین چک ضمانت و چک های عادی این است که معمولا در پشت چک عبارت ” ضمانت ” ذکر شده است. مثلا چکی که مستاجر به موجر به عنوان ضمانت تخلیه می دهد، با عبارت ” ضمانت تخلیه ” در پشت چک از سایر انواع چک ها متمایز می شود. این تمایز باعث می‌شود که بانک آن را وصول نکند و یا نخواهد که این چک را برگشت بزند. بنابراین می توان اینگونه گفت که چک تضمین پیش از آن که برای وصول و دریافت وجه باشد، تنها نقش ضمانت را دارد. بعد از اتمام قرارداد و عمل به تمامی تعهدات، طرف دیگر قرارداد موظف است که چک را به صادر کننده بازگرداند.
نکته بسیار مهمی که باید به آن اشاره کنیم این است که این چک تا انتهای دوره قرارداد و یا تا زمانی که طرف صادر کننده چک به تعهدات خود وفادار است به عنوان امانت نزد طرف دیگر نگهداری می شود. بنابراین در صورتی که فرد بدون هیچ دلیل قانع کننده ای یا به هر ترتیب اقدام به وصول چک کند؛ عملا رفتار او خیانت در امانت محسوب می شود.
دادخواست استرداد چک
به طور کلی چک ضمانت یکی از انواع راه های ضمانت در قراردادها می باشد که بیشتر در ایران دیده می شود. در کشورهای دیگر معمولا خود قرارداد به نحوی تنظیم می شود که نیاز به ضمانتی مازاد نداشته باشد. اما در ایران دریافت چک تبدیل به یک عرف وعادت در معاملات و قراردادهای مختلف شده است. به هر حال از نظر قانون اینکار اشکالی ندارد.
نکته دیگر این است که در صورتی که طرف دریافت کننده چک بعد از اتمام دوره قرارداد و انجام تعهدات آن چک ضمانت را به صادر کننده عودت ندهد، صادر کننده چک حق ارائه دادخواست استرداد چک را خواهد داشت و می تواند به سادگی از طریق مراجع قضایی نسبت به بازپس گیری آن اقدام کند.
ثبت ديدگاه