طلاق در لغت به معنی گشودن گره و رها کردن است. (در فقه اسلامی آمده است: طلاق عبارت است از زایل کردن قید ازدواج با لفظ مخصوص.) طلاق مخصوص عقد دائم است. یک عمل حقوقی یک جانبه است و ناشی از ارائه طرفین نیست. بنابراین، ویژه نکاح دائم است و انحلال منقطع (متعه) از طریق بذل یا انقضا مدت صورت میگیرد. ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی در این باره میگوید: مخصوص عقد دائم است.
زن منقطعه با انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج میگردد.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
ویژگیهای حقوقی طلاق
براساس متون حقوقی، ویژگیهای زیر بر آن حاکم است:
یعنی تنها به اراده مرد یا نماینده او واقع میشود و نیازی به موافقت زن ندارد.
گرچه مطابق ماده واحده اصلاح مقررات، زن و شوهر میتوانند درباره طلاق گرفتن توافق کنند. دادگاه میتواند پس از احراز عدم سازش میان آنان، حکم به طلاق، صادر نماید. ولی با این همه باید دانست که به تراضی (رضایت طرفین) یا صدور حکم و اذن دادگاه انجام نمیشود. دخالت دادگاه یا تراضی طرفین، مجوز ثبت آن در دفترخانه رسمی است.
وقوع آن در صورت اختلاف باید به اذن دادگاه باشد و دستیابی به این اذن، تشریفات خاصی دارد.
اصل ایقاع نیز تنها به رضایت مرد واقع نمیشود و به شرایط ویژهای نیازمند است.
ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی در بیان همین شرایط میگوید: طلاق باید با اجرای صیغه و در حضور حداقل دو نفر مرد عادل که آن را بشنوند، واقع گردد.
در موردی که زن خواستار جدایی است، قطعا مطابق قانون بایستی برای احراز عسر و حرج در ادامه زندگی زناشویی از دادگاه حکم بگیرد و شوهر را بر مبنای آن اجبار به جدایی کند.
گواهی عدم امکان سازش
در مواقعی که شوهر مایل به جدایی باشد، بایستی با تشریفات خاص و پس از رجوع به داوری از دادگاه اذن به جدایی بگیرد. این اجازه در اصلاح گواهی عدم امکان سازش نامیده میشود. این موضوع در خصوص فرضی که زن و شوهر هر دو راضی به آن بوده و خواستار طلاق توافقی هستند صادق میباشد.
اگر زناشویی برای مدت معینی باشد (نکاح منقطعه یا متعه)، انحلال آن به وسیله بذل مدت از طرف شوهر یا در اثر تمام شدن مدت، انجام میگیرد. چنان که ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی مقرر میدارد: عقد نکاح به فسخ یا بطلان یا بذل مدت در عقد موقت، منحل میشود.
البته منظور این نیست که زن هرگز نمیتواند، درخواست طلاق کند یا رای دادگاه هیچ اثری در وقوع آن ندارد. زن حق دارد با شرایط معین، اجبار مرد را به جدایی بخواهد و دادگاه نیز در چین موردی، حکم به آن دهد.

انواع طلاق
طلاق رجعی
منظور از رجعی، این است که در زمان عده، زوج میتواند با رجوع به زوجه بدون نیاز به عقد نکاج مجدد، زندگی مشترک را دوباره آغاز کند. این امر مطابق با ماده 1148 قانون مدنی میباشد که در آن به صراحت آمده است که: در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است.
باید توجه داشت که اقدام به بازگشت فقط با اراده شوهر مورد قبول است و اراده زن برای بازگشت تاثیر نخواهد داشت. در جدایی رجعی، حقوق و تکالیف زوجیت تا آنجا که با ماهیت طلاق سازگار است باقی میماند. در مدت عده، نفقه زن به عهده شوهر بوده و در صورت فوت هر یک از طرفین، از یکدیگر ارث میبرند.
طلاق خلع
خلع نوعی از طلاق است که در آن زن از شوهر و یا برعکس مرد نسبت همسر خود کراهت دارد. به عبارت سادهتر یکی از طرفین از دیگری بدش میآید. اگر درخواست خلع از سوی زن باشد، بسته به شرایط میبایست بخشی یا کل مهریه بذل نماید. حتی در برخی موارد بیشتر از مهریه مندرج در عقدنامه به شوهر خود بذل نماید.
در حالتی که هر دو طرف نسبت به یکدیگر کراهت دارند، طلاق مبارات نامیده میشود.
طلاق بائن
در بائن، زوج در زمان عده زوجه، حق رجوع به وی را نخواهد داشت. بنابراین اگر زوج خواهان زندگی زناشویی دوباره با زوجه مطلقهاش میباشد، باید تا انتهای مدت عده صبر بنماید. پس از آن، عقد نکاح مجددا صورت گیرد. ماده ۱۱۴۴ قانون مدنی نیز اعلام مینماید که: در طلاق بائن برای شوهر حق رجوع نیست. رابطه نکاح از تاریخ وقوع طلاق از بین میبرد.
مرد پس از بائن میتواند ازدواج کند و زن نیز در صورت داشتن عده، پس از اتمام دوره عده میتواند ازدواج مجدد نماید. در طلاق بائن، اقامتگاه زن تابع شوهر نیست. همچنین زن در صورتی که حامله نباشد، در طول مدت عده، مشمول نفقه نمیگردد. علاوه بر این، بقای نام خانوادگی شوهر برای زن، نیز با اجازه شوهر انجام میشود. طلاق خلع، مبارات، قبل ازنزدیکی، زن یائسه و سه طلاقه نمودن زن در دسته بائن قرار میگیرد.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
شرایط طلاق
جدایی از سه مسیر کلی زیر امکانپذیر است :
طلاق با درخواست مرد (زوج)
با اصلاح قانون مجازات اسلامی، فرایند دادخواست از سوی زوج دشوارتر گردیده و در صورتی که زوج خواهان آن باشد، با رجوع به دادگاه صالح، قاضی با ارجاع پرونده به واحد مشاوره سعی در سازش طرفین خواهد نمود. در صورتی که دو طرف با یکدیگر تفاهم نداشته باشند، گواهی عدم سازش صادر گردیده و پس از آن، اجرای صیغه طلاق و ثبت آن انجام میشود. نکته بسیار مهم آن است که در صورتی که آن از سمت مرد باشد، مهریه، نفقه، اجرتالمثل و جهیزیهای که زن با خود به منزل شوهر آورده به طور کامل به زن تعلق میگیرد و علاوه بر آن، بر اساس شرط تنصیف، معادل نصف اموال مرد نیز به زن تعلق میگیرد.
طلاق با درخواست زن (زوجه)
باید اذعان داشت که با توجه به قوانین فعلی کشور ما طلاق با درخواست زوجه، از پیچیدگیهای خاصی برخوردار است. اما در سالهای اخیر، قانون موارد مختلفی به منظور صدور آن با درخواست زوجه درنظر گرفته است.
زن براساس شروط ۱۲ گانه عقد نکاح میتواند تقاضای طلاق نماید:
- عدم دادن نفقه زن از سوی شوهر به مدت ۶ ماه
- بد رفتاری زوج با زوجه به حدی که ادامه زندگی غیرممکن باشد.
- بیماری خطرناک مرد در صورتی که سلامتی زن را به خطر بیاندازد.
- دیوانگی مرد
- اشتغال مرد به کاری که با حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او در تضاد است.
- محکومیت شوهر به مجازات ۵ سال حبس و بیشتر و یا جزای نقدی منجر به ۵ سال حبس و بیشتر. (البته حکم مجازات باید در حال اجرا باشد.)
- اعتیاد مضر مرد به گونه ای که در زندگی خللی ایجاد نماید.
- غیبت غیر موجه مرد به مدت ۶ ماه متوالی
- ارتکاب جرم منجر به مجازات حد و تعزیر که مغایر با حیثیت و شئون خانوادگی زن باشد.
- بچه دار نشدن مردپس از گذشت ۵ سال از زندگی مشترک به دلیل عقیم بودن و یاعوارض جسمی دیگر
- مفقودالاثر بودن مرد حداقل ۶ ماه
- ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسر
طلاق توافقی
سادهترین روش طلاق، همین روش طلاق توافقی است که در آن زوجین، در مورد مسائل ناشی از زوجیت و نیز سایر موضوعات با یکدیگر توافق نموده و این توافق را به صورت مکتوب به دادگاه ارائه میدهند. مدت زمان طلاق توافقی به نسبت سایر انواع طلاق بسیار کوتاهتر و در حدود یک ماه است. عمده موضوعاتی که زوجین در فرایند طلاق توافقی باید بر سر آن به تفاهم برسند، مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت فرزندان و نحوه ملاقات با آنها و جهیزیه است.
شرط تنصیف اموال
یکی از موضوعاتی که همواره میان زوجین، محل مناقشه است، شرط تنصیف اموال در طلاق است. تنصیف در لغت به معنای نصف کردن و تقسیم به دو قسمت مساوی است. در یکی از بخشهای عقدنامه ذکر شده است که هر گاه طلاق به درخواست زوجه نبوده و مرد نیز بدون دلیل موجه دعوی طلاق را مطرح کند، میبایست علاوه بر حقوق زوجه یعنی مهریه، نفقه، اجرت المثل و … نصف اموال (یا معادل نصف ارزش آن) را که پس از صیغه عقد و دوران زناشویی به دست آورده به زوجه انتقال دهد.
بسیاری از مردان از بیم از دست دادن اموال خود، از ابتدا سعی می کنند که هیچ چیز را به نام خود نگه ندارند و همین موضوع موجب نارضایتی همسران آنها شده و بسیاری از زندگیها به دلیل همین عدم شفافیت مالی به ورطه نابودی میافتند.
چنانچه طلاق از سمت زوجه باشد و یا مرد دلیل موجه (مانند نشوز، نازایی و …) برای طلاق داشته باشد، این شرط قابلیت اجرایی ندارد. همچنین این شرط باید در عقدنامه امضا شده باشد و چنانچه شرط تنصیف اموال توسط مرد امضا نشده باشد، باز هم قابلیت اجرایی ندارد.
طلاق در دوران عقد
یکی از موضوعاتی که بسیاری از مردم در هنگام مشاوره حقوقی طلاق از وکیل میپرسند، شرایط طلاق در دوران عقد است. طلاق در دوران عقد دارای شرایط زیر خواهد بود:
- چنانچه، زن در دوران عقد و تا قبل از طلاق باکره باشد، نصف مهریه به وی تعلق میگیرد.
- باکره بودن یا نبودن زن، تاثیری در شرط تنصیف اموال ندارد و در صورت طرح دعوی از سوی زوج بدون دلیل، وی باید نصف اموال را بلاعوض طبق نظر دادگاه به زوجه بدهد.
- با توجه به این که عقد واقع شده، زوجه الزامی برای بازگرداندن طلاها و هدایای خریداری شده ندارد.
- چنانچه زن باکره باشد، پس از طلاق هر کدام از زوجین میتوانند برای حذف نام همسر از شناسنامه اقدام کنند.
- چنانچه زوجه در دوران عقد در منزل پدر خود باشد، اجرت المثل به وی تعلق نمیگیرد.
خط پاسخگویی وکلای دادگستر : ۲۲۹۲۰۵۶۲ – ۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
سلام من یه سوال داشتم
تقریبا سال ۹۷ من پرونده ای طلاقم ب دیوان عالی رسید. دادگاه حکم طلاق رو به من داد . اما زمانی بود ک من ب همسرم اجازه دادم زندگیمونو درست کنه و بخشیدمش. آیا من میتونم الان همون پرونده رو پیگیری کنم؟ یا باید دوباره از اول شروع کنم😞؟
سلام وقت بخیر باید مجدداً از ابتدا شروع کنید.
سلام من خانم هستم میخواستم درخواست طلاق بدم آیا میتونم به علت عدم تفاهم جدا بشم؟ و اینکه بیشترین نگرانیم این هست که ما خیلی وام داریم و به نام همسرم هم هست اما پدرم ضامن شدن خیلی نگرانم که پرداخت نکنه و جلوی حقوق پدرم رو بگیرن آیا در رابطه با این موضوع هم راه حلی هست؟
سلام وقت بخیر
شما میتوانید با ارائه دلایل محکمه پسند و قانونی دادخواست طلاق عسر و حرج بدهید و بررسی آن با قاضی دادگاه است و ممکن است ایشون اقساط را پرداخت نکند و متاسفانه پدر شما به عنوان ضامن باید بپردازد و سپس از همسرتان در دادگاه مطالبه کند.
سلام خسته نباشید من شوهرم میخواد بره درخواست طلاق بده دو تا بچه دارم یکی ۴ سالشه یکی ۱ سالشه من میتونم حضانت بچه هامو داشته باشم تا چند سال دست مادره بچه ها است؟
سلام روزتون بخیر
حضانت فرزند دختر و پسر در صورت احراز شرایط تا ۷ سالگی با مادر است.
سلام ۳ ساله با پسری عقد كردم و ۴ ماه كه عروسی كرديم توی اين ۳ سال اين آقا به هر نحوه ی كه مي تونستند من را تحقير می كردند (لباس پوشيدن، اندام، سن در صورتی كه هم سن هستيم) اين آقا مشكل جنسی هم دارند كه بعد از عروسی بارها به من گفتند كه والدينشون از موضوع بيماريش خبر داشتند و به والدينش گفته كه نيازی به زن گرفتن نداره اما اونها براش زن گرفتند. اين آقا پسر بی كار هستند نه كه كاری نباشه كه سركار نره، كار هست ولی به قول خودش و والدينش هركاری در شانش نيست تا انجام بده. من به اين آقا الان هيچ حسی ندارم و بدم مي آيد آيا می تونم طلاق بگيرم.
سلام وقت بخیر
اگر شرایط موجود در عقد نامه برایتان فراهم باشد و ایشان ۶ ماه نفقه نداده است باید شکایت ترک انفاق نمایید و با صدور رای ترک انفاق دادخواست طلاق از سمت زوجه بدهید. در غیر این صورت میتوانید بدون دلیل قانونی و البته به دلیل کراهت شدید دادخواست طلاق بدهید اما زمان بر بوده و رفت و آمد دارد. پیشنهاد میکنم حتماً با دفتر تماس بگیرید و از وکلا ما برای اقدام استفاده کنید حتما کارتون در کوتاه ترین زمان ممکن انجام میشود.
سلام
همسر بنده به من اتهام واهی ارتباط با زنی دیگه رو زده و نسبت به این ادعا اصرار ورزیده و اینکه بنده هیچ ارتباطی با هیچ شخصی نداشته و ندارم بنده دیگه تحمل این شرایط رو ندارم و میخوام جهت طلاق اقدام کنم بنده دارای فرزند ۸ ماهه دختر هستم، آیا میتونم طلاق بدم و اینکه فرزندم رو پیش خودم نگه دارم، آیا امکان داره ؟
سلام وقت بخیر
بله درخواست طلاق میدهید البته باید تمام حقوق خانم رو پرداخت کنید. حضانت طفل شما تا ۷ سالگی با مادر است و شما حق ملاقات دارید. پس از ۷ سالگی اگر صالح باشید با شما میباشد.
سلام پسرم دادخواست طلاق داده بعد از او خانمش مهریشو به اجرا گذاشته، حالا پسر من میخواد تقاضای استرداد دادخواست بده ولی خانمش قصد لغو اجرای مهریه نداره، با این وجود در پرداخت مهریه تفاوتی وجود داره یا فرقی نمیکنه؟
سلام. خیر تفاوتی وجود ندارد. مهریه دینی است بر گردن زوج که زوجه از زمان خوانده شدن خطبه عقد می تواند آن را مطالبه نماید و ربطی به طلاق ندارد.
سلام من پارسال به طور اتفاقی متوجه خیانت زنم شدم و چند تا پیام و ویس و … رو دیدم. زندگیمان دچار مشکل شد و خونه رو ترک کرد و من تمکین زدم و الان یک سری مدارک و پیام و اسم طرف مقابل رو دارم. این مدارک متعلق به چندین نفر است و با چندین نفر بوده و کسب درآمد میکرده است. من میتونم کاری کنم که مهریه تعلق نگیره یا نه و چکار باید کرد؟
شما باید بدانید مهریه هیچ ارتباطی با خیانت ندارد.
فلذا مهریه باید پرداخت گردد. اما اگر مدارک لازم برای اثبات در دادگاه را دارید از همسرتان شکایت کنید و شاید ایشون برای جلوگیری از بی آبرویی خود توافق کند که کلاً مهریه نمیخواهند و شما از شکایت طرف نظر کنید و بدون پرداخت هیچ مبلغی به خانم، طلاقش دهید.
سلام وقتتون بخیر
داماد ما بدون هیچ دلیلی و بر اساس بهانه های الکی میخواد خواهرم را طلاق بده و چون ما نمیخوایم اینها بی جهت و بی دلیل از هم جدا بشن قبول نکردیم ولی ایشان میگه من اقدام میکنم. الان سوال من اینه که اگه دامادمون بخواد طلاق بده میتونه داراییش را مثل ماشین و زمین و خونه را به نام کسی بکنه و بعدش موقع دادگاه بگه من چیزی ندارم و از حق و حقوق زن شونه خالی کند. و آیا دادگاه قبول میکند؟ ممنون
روز بخیر
درمورد حقوق مالی خانم اعم از مهریه نفقه و اجرت المثل خیر باید بپردازند ولو به اقساط، اما در مورد بحث تنصیف اموال اگر در عقدنامه ابن شرط رو امضا کرده باشند بله میتونن املاک رو به نام دیگری بزنند و اعلام کنند که مالی ندارند. البته ميتوانيد با مشورت وكيل متخصص سوء نيت ايشون رو در مرجع صالح اثبات كنيد تا خواهرتون به حقوق كاملشون برسند.
سلام من برج ۸ سال ۹۹ حکم طلاق عسر و حرج برام صادر شد و دادگاه تجدید نظر و دیوان عالی تایید کردن و تمام اعتراض ها و واخواهی های همسرم رد شد و رای قطعی شد ولی در دیوان عالی به دلیل نقص تحقیقات (نقص های پرونده: ۱.معرفی نکردن داور توسط زوج ۲.نبودن حکم اجرایی حکم تمکین ۳.نبودن برگه مشاوره خانواده در پرونده و ۴.غلط املایی بود که زمان جدایی به جای ۳ سال و نیم نوشته بودن ۶ سال) دوباره پرونده به همان شعبه برگشت تا برسی بشه و ما دادگاهی شدیم و نقص هارو برطرف کردیم الان سوال من اینه آیا پرونده برای صادر شدن حکم به دیوان عالی بر میگردد یا در همان شعبه خاتمه مییابد و من میتوانم طلاق بگیرم؟ ممنون از مشاوره رایگانتون
سلام وقتتون بخیر
طبق ماده ۴۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی درصورتی که نقص تحقیقات وجود داشته باشه پرونده برای رسیدگی مجدد و صدور رای به دادگاه صادر کننده رای برمیگردد.
سلام
ببخشید من بصورت عسر و حرج حدودا چند ماه طول میکشه تا بتونم طلاق بگیرم؟
سلام روز بخیر
برای انجام طلاق عسر و حرج، بازه زمانی معینی نمیشه تعیین کرد اما حدودا بین ۳ ماه تا ۱ سال با توجه به دلايل و شعبه ای كه پرونده ارجاع ميشه زمان بر هست.
البته وجود یک وکیل تخصصی براي بررسی دلايل شما و پيشنهاد بهترين راهكار براي طلاق عسر و حرج در کوتاه کردن اين امر میتونه تاثیر گذار باشه.
درصورتی که مایل بودین میتونین از کارگروه تخصصی گروه وكلای پاسارگاد در این زمینه کمک بگیرید.
اقا سلام مادر من میخواد مهریشو بگیره .منتهی میخوایم بدونیم هزینه وکیل ایناش چقدر میشه بخاطر همین پا جلو نمیذاره .کلا هزینش چقدره
سلام و وقت بخیر. حق الوکاله وکیل مهریه کاملا توافقی هستش. در مورد پرونده مهریه که مشخص نیست که شوهر چقدر مال داره، قرارداد مالی در گروه وکلای پاسارگاد اقساطی و بر اساس پیشرفت کار دریافت میشه تا موکل نیز رضایت داشته باشه. توصیه می کنیم حتما با گروه وکلای پاسارگاد تماس بگیرید.