شکایت از کارمند، یکی از روشهای احقاق حق شهروندانی است که کارمندان ادارات دولتی کارشکنی هایی را نسبت به آنها داشته اند. از جمله معایبی که سیستم اداری ایران به ویژه سیستم حاکم بر ادارات دولتی دارد، برخورد نامناسب کارمندان با ارباب رجوع ها و عدم رعایت حقوق آنها می باشد. این کارشکنی ها می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. به عنوان مثال، تنش های روانی و فشارهای ناشی از کار می تواند باعث رفتار نامناسب کارمندان با ارباب رجوع ها شود. این مسئله آنقدر رایج شده که حتما شما نیز یکبار با این موضوع مواجه شده اید و به خاطر تسریع رسیدگی به مشکل شما توسط کارمندان از احقاق حق خود و شکایت از رفتار ناشایست آنها صرف نظر کرده اید.
از طرفی شکایت از کارمند تنها در موارد برخورد نامناسب خلاصه نمی شود. بلکه ممکن است کارمندان رشوه دریافت کنند، اختلاس کنند، در پرونده ای دستکاری کنند و غیره. این موارد به صورت کامل در ماده ۸ قانون رسیدگی به تخلفات اداری ذکر شده اند. پس قانونگذار امکان شکایت از کارمند را برای شما در نظر گرفته است. البته تا قبل از سال ۱۳۸۱ رویه واحدی برای شکایت از کارمندان دولت وجود نداشت. به همین خاطر در این سال، طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مطرح گردید و پس از مدتی توسط شورای عالی اداری تصویب شد. در این طرح، روش های گوناگونی برای شکایت از کارمندان دولت در نظر گرفته شده است.
آیا می‌توان از کارمند یک اداره دولتی شکایت کرد؟
بله، کاملاً. قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به‌صراحت اجازه داده است که:
هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند از اقدامات یا تصمیمات مأموران و کارمندان دولت، در صورتی که خارج از حدود وظایف قانونی باشد، به دیوان شکایت کند.
این یعنی اگر رفتار، اقدام یا حتی ترک وظیفه‌ی یک کارمند یا مأمور، باعث زیان شما شده باشد، می‌توانید با ارائه شکایت به دیوان، پیگیری کنید. دیوان عدالت در این موارد فقط بررسی نمی‌کند که «اداره چه کرده»، بلکه بررسی می‌کند «شخص مأمور چه‌قدر قانونی عمل کرده یا نکرده».
در چه مواردی می‌توان علیه مأمور دولتی شکایت کرد؟
در وکالت‌نامه‌های ما، مواردی از این دست بارها دیده شده است:
-
رفتار خارج از شأن یا توهین‌آمیز
مثل پرونده‌ای در تهران که در آن مأمور اجراییات شهرداری در محل بازدید، به مالک ملک توهین کرده بود و بدون صدور اخطار کتبی، دستور تخریب داده بود. شکایت به دیوان منجر به توبیخ آن مأمور و لغو تصمیم غیرقانونی شد.
-
ممانعت غیرقانونی از انجام خدمات
مانند موردی که در منطقه ۲ تهران رخ داد. کارمندی در اداره برق، به‌دلیل اختلاف شخصی با یکی از پیمانکاران، از صدور انشعاب جلوگیری می‌کرد و موضوع را طولانی می‌کرد. با شکایت رسمی، دیوان به اداره دستور اصلاح رویه و برخورد انضباطی با کارمند داد.
-
صدور دستورات خارج از اختیار
در یکی از پرونده‌های ما در اهواز، مأمور ثبت اسناد، بدون اختیار قانونی، سند مالکیتی را توقیف کرده بود.با این حال که این اقدام تنها از سوی قاضی ممکن بود و در دیوان، این اقدام غیرقانونی تشخیص داده شد و سند آزاد شد.
-
سکوت یا ترک فعل
گاهی مأمور یا کارمند، هیچ کاری نمی‌کند! نه نامه‌ای جواب می‌دهد، نه درخواست شما را بررسی می‌کند. این سکوت، در مواردی که وظیفه قانونی برای اقدام وجود دارد، خودش مصداق تخلف است.
نحوه شکایت از کارمندان دولت چگونه است؟
در طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع، شرایط خاصی را برای شکایت از کارمندان دولت در نظر گرفته شده است. البته برای اینکه بهترین مسیر را برای کسب سریع ترین و مطلوب ترین نتیجه انتخاب کنید، بایستی از وکیل شکایت از کارمند مشورت بگیرید. به همین خاطر ما در این موضوع شانه به شانه شما ایستاده ایم تا بتوانید از حق خود در برابر سوءرفتارهای کارمندان دفاع کنید.
طرح مذکور ۳ روش کلی را برای شکایت از کارمند عنوان می کند:
- شرکت در نظرسنجی ادارات: در وهله اول، شاکیان کارمندان دولتی می توانند شکایت خود را از طریق شرکت در نظرسنجی اداره مورد نظر به استماع افراد ذیصلاح برسانند. در واقع هر اداره موظف است، صندوق هایی را برای ثبت نظرسنجی ارباب رجوع ها پیرامون کیفیت کار کارمندان فراهم کند. نحوه عملکرد کارمندان تاثیر به سزایی در تنبیه یا تشویق آنها خواهد داشت.
- مطرح کردن شکایت در واحد بازرسی: شکایت از کارمندان دولت از طریق واحد بازرسی طرح تکریم نیز قابل پیگیری است.
- شکایت در مراجع صالح: در مواردی که کارشکنی کارمندان اهمیت بیشتری می یابد (نظیر اختلاس، ارتشاء یا تضییع حق ارباب رجوع) قانونگذار امکان شکایت از کارمند در دادگاه صالح را فراهم کرده است.
مرجع رسیدگی به شکایت از کارمند دولت
سومین روش شکایت از کارمند، شکایت از طریق دادگاه های صالح بود. برای تعیین دادگاه صالح بایستی موضوع شکایت را در نظر گرفت. اگر موضوع شکایت از کارمند، جرایمی همچون ارتشاء یا اختلاس توسط کارمندان دولت باشد، دادگاه کیفری برای رسیدگی به آن صالح می باشد. برخی از این جرایم در مواد قانونی همچون ماده ۳ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری ذکر شده اند.
از طرفی، ممکن است اقدامات و تصمیمات کارکنان دولتی منجر به تضییع حقوق افراد شده باشد. در اینگونه موارد با توجه به ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری، صلاحیت رسیدگی به این دیوان اعطا شده است. پس اگر کارمندان، کارهایی را انجام دهند که موجب تضییع حقوق ارباب رجوع شود، شکایت از آنها باید در دیوان عدالت اداری انجام گیرد. نحوه و مراحل شکایت از کارمند در دیوان عدالت اداری عبارتند از:
- فراهم سازی اسناد و مدارک لازم
- تنظیم شکواییه شکایت از کارمند (بهتر است توسط وکیل متخصص انجام گیرد)
- تقدیم و ثبت شکواییه در یکی از دفاتر خدمات قضایی
- انتظار برای تعیین شعبه و وقت رسیدگی
- پیمودن مراحل رسیدگی و صدور حکم
مدت زمان شکایت، تجدید نظر و فرجام خواهی
برای مطرح کردن شکایت از کارمند در دیوان عدالت اداری، مهلت های قانونی گوناگونی با توجه به موضوعات مذکور در ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری در نظر گرفته شده است:
- اگر موضوع شکایت، اعتراض کردن نسبت به آرای مراجعی همچون هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما باشد، مهلت برای افراد مقیم ایران و خارج از ایران به ترتیب ۳ ماه و ۶ ماه خواهد بود. استفاده از مشاوره حقوقی وکیل اداره کار به شدت توصیه می شود.
- اگر شکایت از کارمند به صورت بدوی باشد، رای صادر شده ظرف ۲۰ روز قابل تجدید نظر خواهی می باشد.
- مهلت اعاده دادرسی از آرای دیوان، ۲۰ روز است.
لازم به ذکر است که اشخاص حقوقی نیز می تواند برای شکایت از کارمندان دولت در دیوان عدالت اداری اقدام نمایند. هزینه شکایت از کارمند نیز حسب مورد متفاوت خواهد بود. برای این منظور بهتر است از وکیل دیوان عدالت اداری در تهران استفاده نمایید.
مراحل شکایت چگونه است؟
- ثبت در سامانه سجاد → مثل همه دعاوی دیوان، ابتدا باید در این سامانه هویت‌سنجی شوید.
- تنظیم دادخواست دقیق → در این دادخواست باید مشخصات کامل مأمور، اقدام خلاف قانون او، و تقاضای رسیدگی را دقیق بنویسید.
- بارگذاری اسناد و مستندات
- درخواست رسیدگی سریع (در صورت وجود خطر فوری)
- پیگیری نتیجه از طریق شعبه رسیدگی‌کننده
اشتباهات رایج در این نوع شکایت‌ها
- ارائه شکایت کلی و مبهم بدون مستندات
- متهم‌کردن کل اداره به‌جای تمرکز بر رفتار مأمور مشخص
- نداشتن اطلاعات دقیق از مأمور یا زمان وقوع
- استفاده از لحن احساسی یا نامحترمانه در متن شکایت
- شکایت بدون شناخت از حدود اختیارات قانونی کارمند
نتیجه یک پرونده پرحاشیه
وکیل متخصص چه نقشی در این مسیر دارد؟
- آیا تخلف رخ داده؟
- آیا مأمور از حدود اختیاراتش فراتر رفته؟
- آیا قابل اثبات و دفاع است؟
ثبت ديدگاه