فروش ملک مشاع ﺣﺎﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻣلکی ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﻣﺎﻟﮏ دارد ﺑﯽ آﻧﮑﻪ ﺣﺪ و ﻣﺮز ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺎﻟﮑﺎن در ﺟﺰء ﺟﺰء ﻣﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻬﺎﻣﺸﺎن ﻣﺎﻟﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎرز ملک ﻣﺸﺎع ارث ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
درخصوص ملک مشاع ماده (۵٧١) قـانون مـدنی اذعان مي دارد: «اجتماع حقوق مالکان متعدد در شیء واحد به نحو اشاعه».
بر اين اساس آنچه قابليت تملک يک نفر داشته باشد قابل تملک از جانب چند نفر نيز هست.
انواع تصرفات حقوقی در مورد فروش ملک مشاع
تصرفات حقوقی به معنای انجام معاملات در مورد ملک مشاع میباشد. معـاملات ملک مشاعی به دو شکل است:
تصرفات حقوقی هر یک از شرکا نسبت به مقدار سهم خود
از ماده ۵٨٣ قانون مدنی اینگونه دریافت میشود:
هر کدام از شرکا در ملک مشاع بـدون رضايت سایر شرکای قادر به انتقال سهم خود، بهطور جزئی یا کلی به شخصی ثالثی میباشند. همچنین، هر کدام از آنها میتوانند در ملک مشترک در مورد سهم خود هر گونه تـصرف حـقوقی را انجام دهد. اين تصرف در مورد انتقال عين ملک یا منفعت آن برقرار است.
براساس ماده ۵٨١ قانون مدنی تصرفات هريک از شرکا درصورتی کـه بـدون اذن يا خـارج از اذن باشد تابع مقررات فـضولی ميباشد. اين تصرفات به این دلیل که تصرف در امـوال ديگـران است، فضولی بوده و تابع اجازه بعدی آنهاست. بر اساس ماده کلی هر مالکی می تواند در ملک خود هر نوع تصرفی را به انجام برساند. ملـک مذکور را به شخص يا اشخاص دیگری در صورت نبود منع قانونی، منتقل کند.
تصرفات مادی به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
- تصرفات مادی بدون اذن سـاير شرکا
- تصرفات مادی با اذن ساير شرکا
در تصرفات مادی بدون اذن سـاير شـرکا، هر شـريکی برای تصرفات مادی خود بايد از سایر شرکا اجازه بگيرد.
شرکای ديگـر درصـورت تصـرف شريک میتوانند مانع او شوند.
طبق ماده ۵٨٢ قانون مدنی
شـريکی که بـدون اذن يا در خارج از حدود اذن تصرف در املاک شرکت نمايه ضامن اسـت. در مـاده ۴٣ قـانون اجـرای احکام مدنی نيز این موضوع ذکر شده است. در مواردی که حکم خلع يد عليه متصرف ملک مشاع به نفع قسمتی از ملک مشاع باشد از تمام ملک خلع يد میشود. اما تصـرف محکوم له در ملـک خلـع يـد شـده مشمول مقررات املاک مشاعی است. انتقال ملک مشاع در مورد تصرفات مادی تنها به اذن ساير شرکا مجـاز می شـود. انتفاع و تصرف در ملک مشاع بی اذن شريک ممنوع است. بـه طوريکـه مالـک مشـاع بـدون اذن شريکان حق تصرف مادی که مستلزم تصرف در سهم ديگران است را ندارد. شـريک متخلـف در حکـم غاصب است.
چنانچه يکی از شرکا در يک قسمت معين از ملک مشـاع بنـايی بدون رضایت شرکا احـداث کنـد:
مي توانند قلـع و قمـع بنـايی احـداثی را از دادگاه تقاضا کند.
بنـابراين می توان قايل بـه عـدم جواز تصرف شريک در ملک مشاع، بدون اذن شرکا ديگر شد. در تصرفات مادی با اذن ساير شرکای ديگر در ملک مشترک، تصرف مجاز است. اما شرکای میتوانند هـر زمانی از اذن خود بازگردند (صرف نظر کنند). در این حالت، تصرف غیر مجاز خواهد بود. مگر این که در یک قرارداد عقد لازم، حق رجوع از اذن از سایر شرکا گرفته شده باشد.
انتقال در ملک مشاع
انتقال به معنی از بین رفتن مالکيت مالک نسبت بـه ملک يا املاک معين به نفع مالک جديد اسـت.
انتقال به دو شکل صورت میگیرد:
1- انتقال مسبوق به نقل مانند بيع
2- انتقال غير مسبوق به نقل مانند انتقال ترکه به ورثه متوفی.
به طور معمول، در ادبیات حقوقی اولی را نقل و دومی را انتقال میگويند.
شرایط تقسیم و فروش ملک مشاع
شرکت يا اشاعه در هر دو حالت اجباری و اختیاری با تقسيم ملک بين شرکا از بـين میرود.
پس از تقسيم ملک، دیگر شراکت و مال مشاع وجود ندارد. طبق ماده ۵٨٩ قانون مدنی در هر شريک الملک می تواند هر وقت بخواهد تقاضای تقسيم ملک مشترک را بنمايد.
بعبارت بهتر تقسيم در واقع معامله خاصی است که عمل تقسيم بیانگر از اراده و رضايت طرفين بـه آن معامله می باشد.
شريک تمام ذرات منتشره در سهم ديگران را واگذار میکند تا در سهم خود مالکيت مستقل پيدا کند. شريکی که می خواهد دو دانـگ مشـاعی او از يـک خانـه يـا زمـين از سهام ديگـران تفکيک گردد. اگر همه شرکا توافـق داشـته باشند می توانند بـا نظر کارشناسی (اگر ملک قابل تفکيک و تقسيم باشد.) سهم هريک مشخص گردد.
همچنین با تنظيم يک سند رسمی که حاکی از تقسيم و تعيين سهم هر کدام براساس توافق است نتيجه تقسيم حاصل می شود. از اين راه به اصـطلاح معامله يـا تميز حق صورت میگيرد.
همچنین باتنظيم يک سند رسمی که حاکي ازتـقسيم وتعيين سهم هرکدام براساس توافق است نتيجه تقسيم حاصل می شود. از اين راه به اصـطلاح معامله يـا تميز حق صورت ميگيرد.
حـق تـقسيم در تمام املاک مشاعی از جمله ارث وجود دارد.
هـر کدام از شـرکا حق درخواست تقسيم ملک مشترک را دارد. پيشبينی حق تقسيم ناشی از محدوديت هايي است کـه در استفاده از ملک مشاع برای شرکا وجـود دارد. به حدی که گفته شـده است املاک مشاع دارای عیبهای فراوانی هستند و موجب ضرر براي مالکين مال می باشند.
براي رهایی از اين ضرر قانون بـرای هـر يک از شرکا حق درخواست تقسيم را شناخته است و ماده ۵٨٩ قانون مدنی در اين مورد گفته:
در شـريک اعـمال میتواند هر وقت بـخواهد تقاضای تقسيم ملک مشترک را بنمايد.
مگر درمواردی که تقسيم بـه موجب اين قانون ممنوع يا شرکا بـه وجه ملزمی ملتزم به عدم تقسيم شده باشند.
مدارک لازم دعاوی فروش ملک مشاع
مدارک لازم برای طرح دعوی فروش ملک مشاع عبارتند از:
- کپی کارت ملی
- اصل و کپی سند مالکیت
- فیش واریز هزینه دادرسی
- فرم دادخواست
- گواهی عدم افراز
- وکالتنامه در صورت گرفتن وکیل فروش مال مشاع یا وکیل فروش ملک مشاع
خط پاسخگویی وکلای پاسارگاد : ۲۶۷۶۱۷۵۰–۰۲۱ (۲۰ خط ویژه)
سلام. 30 سال قبل اموال پدربرزگم بین 4 ورثه تقسیم شد و همه رضایت داشتن و ثبت ترکه رو امضا کردن اما هیچ کدوم برای گرفتن سند اقدام نکردند و همچنان همه اموال به نام پدربرزگمه. الان 3 تا از ورثه ها میخوان سند بگیرن اما یه ورثه دیگه(که موقع امضا ثبت ترکه متاهل و صاحب فرزند بود) میگه رضایت نداره.آیا میتونه اقدامی کنه یا نه؟
سلام مشکلی برای سه ورثه وجود نداره باید با گواهی انحصار وراثت و برگه ثبت ترکه به ثبت مراجعه و برای گرفتن سند مشاعی اقدام کنند.
یک ساختمان قدیمی در حال تخریب، یکی از واحدهاش دارای دعوای حقوقی ورثه ای هست. ولی در عین حال از ۴ وارث همه سند مجزا دارند حالا با توجه به اینکه پرونده در جریان در دادگاه در این خصوص وجود داره و سند ها موجوده آیا امکان تخریب و نوسازی این آپارتمان وجود دارد یا خیر؟
سلام
بله امکانش هست اگر خطر جانی یا تخریب زیاد باشد به شما توصیه میکنم به دفتر وکالت گروه وکلای پاسارگاد تشریف بیارید و حضوراً با بهترین وکیل متخصص ملکی مشورت کنید تا با اطمینان قدم بردارید.